«Яхсайланы яйнап чыкъгъан булагъы».
Яхсайланы яйнап чыкъгъан булагъы, Ярлыланы ярыкъ берген чырагъы, Ачыкъгъанланы уьнем азыгъы, Сувсагъанланы сувукъ булагъы, Дертленген юреклени таркъаны. Девлетлилени пыркъаны. Девюрлер сюрдюнг достунг табардай, Душманларынг болса, къарап янардай, Къыйналып оьр алсам мал жыйдынг, Къаравашлар йымышатдынг, къул тикдинг, Къул-къазагъынг сен алдынгда юрютдюнг, Отавларынг малдан толтурдунг. Умар оьзюнг оьзден улан болсанг да, Хан уллудай тах да ясатып олтурдунг. Арт абзары ат гёзенли аранлым, Къарача бийлер йимик къарынлым, Абзары акъ балкъыма сарайлым, Адамлары алтын-гюмюш чирайлым. Алтынлы садакъ булан бел бувгъан. Аталардан гьакъылгъа мол эр тувгъан. Гьакъыллары моллайым тавдай толкъунлум, Толкъунлу денгизлердей гьакъыллым. Гьакъыллары булан генглешип, Генераллар булан тенглешип, Айтар ишни аслам тутдунг молундан. Айтмас ишни юрюмединг ёлундан Ителги къушдай иптенип, Айтарынга гелгенде, Онгунг къоюп, айланмадынг солунгдан. Жыйып-терип бир тутгъанынг бек тутдунг, Чымчырылып чыкъмас йимик къолунгдан Кёклени таймас Темиркъазыгъы, Кюлпетсизлени уьйкен азыгъы. Кёп къурдашынг гюн соргъусуз геч гелсе, Яшнайлар ювукъ дос гелсе, Ашавуна асил къушлар сойдурдунг, Ичивюне чайдай шарап бал бердинг. Ичкилер ичген йимик эс ютуп, Эсиргендей ахыратын унутуп, Абдырагъан адамлагъа ёл бердинг. Абдырамас, Абдулла ининг, адамас. Абурсуз абдаллагъа къарамас, Асил оьзден эр оьзю – Осаллыкъгъа чыдамас. Гьарисине гьакъдан тюрлю иш гелсе, Чирелип бир четге башын таямас, Намусуна нюрдей жанын аямас. Къапултундан кёп яманлар урушса, Къаршы алдында ёлдашлары къырылса, Къардай боюн къалынлагъа урмагъан, Оьлюрмен деп къоркъуп къолгъа бармагъан, Мен деп айтып савутларын бермеген, Эр абдырап шол хорлукъну гёрмеген. Ол эллерде юрт къыдырып, эл гезеп, Эренлер эр табулмас чер гелсе, Давчулагъа тынглап гесген тёресин. Тёрде олтуруп, дуван уьйде суд къуруп, Соравчулагъа гёре сёз сёйлеп, Суда олтургъан агъаланы бириси, Абдул-Умар апендини иниси, Агъа-ини бирисине – бириси. Тенгириден савлукъ тилеп яшагъан, Тенг олтуруп бир тепсиден ашагъан, Умар атлы минг алмагъан апенди, Алып оьзюн Арасейге ташлагъан. Арасейде Маскев пача оьзюнде Тюз юрекден къуллукъ этме башлагъан. Пачалагъа барып къуллукъ этгенсен, Петербургда апендилик этгенсен. Тенгиринге къол гётерип, ялбарып, Тилеген мурадынга етгенсен. Къайгъыларынг бир-бир этип эр этсе, Эр мунгайып, агь-вай булан сыр да этсе, Елкендей сёзню асылын бергенсен. Ашналар булан ювукъ сырдашны Анадашдай азиз гёргенсен. Анадашлар булан къурдашны Авурлугъун гьакъ бойнунга алгъансан. Тенглилерден мени башым аврутмай, Тёр сюрмеге дос-душманым ер этмей, Токътаман деп, арыгъансан, талгъансан. Охугъанынг китап Къуран, калам деп, Сен барсан менден тувгъан улан деп, Къайтып гелип еринг тапма сюйгенде, Мугьамматны оьз орнунга салгъансан. Хан уллудай тах тёрюне таянып, Беш вакътиде намазынгны къылгъансан. Къайгъыргъанлар сизге къарап мунгайып, Сююнгенлер шатланырдай болгъансан.
Уьнем азыгъы – даимлик, гьар заманлыкъ рызкъысы, ашы-суву.
Дертленген юреклени //таркъаны – юрекдеги дертлени таяву, басылтагъан кёмекчиси.
Девлетлилени //пыркъаны – барлылардан, байлардан бир спонсор, меценат.
Девюрлер сюрдюнг – узакъ арив яшадынг.
Душманларынг къарап янардай – гюллердей, ачувланардай.
Аслам мал – кёп мал, байлыкъ, доллукъ.
Къул тикдинг – къуллар жыйдынг, бирикдирдинг.
Отавларын – уьйлерин, ожакъларын (комнаты).
Оьзден улан – азат, оьз ихтиярлы эркин улан.
Хан уллудай – уллу хандай.
Тах ясатып – тах (трон) къуруп олтурдунг.
Арт абзары – ат гёзенли аранлым – арт абзарда кёп атлы аранлы.
Къарача бийлер – къарача бийлер (кётюр, ярлы болгъан экинчи даражалы бийлер).
Абзары акъ балкъыма сарайлым – абзарда акълыгъындан балкъыйгъан къалалым.
Адамлары алтын-гюмюш чырайлы – арив ачыкъ, илиякълы юзлю, бойлу, сойлу.
Алтынлы садакъ булан бел бувгъан – белинде алтынлы садакъ булан (на поясе с золотом шитым колчаном).
Гьакъылгъа мол – гьакъылгъа бай.
Моллайын тавдай – мол, зор уллу, узун, оьрлю-хырлы тавдай (как огромная гора).
Генгешип – бирче ойлашып иш гёрюп.
Айтмас ишни – айтылмас, макъталмас, яман ишни.
Тенглешип – тенг болуп.
Аслам – уллу, мол, кёп.
Ителги къушдай итенип – тав къарчыгъадай гьитинип, талпынып.
Ойламадынг солунгдан – янгылыш, терс ойламадынг.
Чымчырылып чыкъмас учун къолунгдан – къутгъарылып, сыпкъырылып чыкъмас учун.
Темиркъазыкъ – Ерни, Кёкню тербенмес орта къазыгъы деген маънада (ось Земли и Неба).
Кюлпетсизлени уьйкен азыгъы – ожакъсызланы, амалсызланы уллу, кёп, эркин аш-суву.
Соргъусуз гелсе – соравсуз, гёзлевсюз, хапарсыз, чакъырывсуз гелсе.
Шарап бал – шербет баллы ичги (медовуха, ныта).
Эс ютгъан – эсин тас этген.
Ахыратын унутуп – оьлежегин унутуп.
Абдырагъан адамлагъа – адагъан, адашгъан, бюдюреген адамлагъа.
Гьакъдан тюрлю иш гелсе – Аллагь буюруп иш гелсе.
Чирелип бир четге башын таямас – орайып, жанын аяп, башын яшырмас.
Къапултундан – хапарсыздан, къаравулланмагъан, гёзленмеген, яшыртгъындан.
Абдырап – адап, бюдюреп, тартынып, бошап, осал болуп.
Тёре гесмек – айыпламакъ, такъсырламакъ, къанунлу суд этмек.
Дуван уьй – дуван юрюлеген уьй, дуванхана, магькама.
Агъа – мунда бай-бий, бек (ага, господин).
Тенгири – Аллагь.
Минг алмагъан эфенди – дамгъасыз, айыпсыз эфенди.
Аресей – Россия.
Тюз юрекден – гьалал, гьакъ юрекден.
Мунгайып – буюгъуп, талчыгъып, пашманлыкъгъа тюшюп.
Ашналар – дос-къардаш, ювукъ къардаш.
Тёр сюрмеге – оьрлюк алмагъа, оьр иш кютмеге.
Тах тёрюне таянып – опираясь на царский трон.