Ичделик
Latin Ночь День
  • Китапны гьакъында
  • Гириш сёз
  • Баш сёз
  • Баянлыкъ
  • «Чатакъ йыр».
  • «Дюньялар башгъа айланса сюебиз».
  • «Батыр булан къурдаш бол».
  • «Эренлер деген булан эр болмас».
  • «Эр герек».
  • «Къарагъайлар бою къакъ элме».
  • «Сыйдан тюшдю ойболатлар къылавлу».
  • «Къазанлайын ичибизни къайнатып».
  • «Тюшдюк темир тузакъгъа».
  • «Уьч йыллагъа мен олжасыз ятайым».
  • «Девюр-девюр, питне девюр заманда».
  • «Агь! деген булан артмай кёмеклер».
  • «Жан агъалар, сизге дуа аманат».
  • «Кант эте деп айып этме ярамас».
  • «Гьей, уланлар, оьмюрюгюз онг гетсин».
  • «Балам! десе бавур эти ачыйгъан».
  • «Гёргенибиз юреклеге сыйышмай».
  • «Эммеклерим гелип тюше эсиме…».
  • «Аргъумакъдай асав эрлеге».
  • «Кёклеге тик улуй гетген окъ йимик».
  • «Бутакълагъа бёртюп чыкъгъан бюрлерим».
  • «Ойлагъан сайын бизге ой бола…».
  • «Бары да зат бар Къазакъны эсинде…».
  • «Насип».
  • «Заман бизге гьали шулай айлангъан…».
  • «Асхар тав, сенден бийик тав болмас».
  • «Заман гелир…».
  • «Белсенигиз, бек тутугъуз тюбеклер».
  • «Такъмакъ йыр».
  • «Гьакъыллы эсин ютмас».
  • «Чапгъан гюн шатлыкъ этмес».
  • «Бавланы балкъып чыкъгъан бюрю эдим».
  • «Не билейим, юз дынкъы бар ханланы…».
  • «Абдулмуслим хан шавхал».
  • «Яхсайланы яйнап чыкъгъан булагъы».
  • «Мугьаммат-эфенди Османовгъа кагъыз».
  • «Уцуму уллу Хасайбек».
  • 1966-нчы йылда китапчасындан алынгъан.
  • «Шамилни йыры»
  • «Къызмеди?»
  • «Гетгенибиз гёкшамарал гюз эди».
  • «Заман гелир» деген китапдан (Анжикъала, 1980-нчи йыл).
  • «Биз де негет байладыкъ»
  • «Кирпиге айтсам тюгюлмен деп ант эте»
  • «Тюлкю, хошгелдинг, хошгелдинг…»
  • «Сюлюкню йыры»
  • «Сибиртки чакъы сазан ёкъ»
  • «Ай тувар Аршны ярып»
  • «Ямучунгну баву узун»
  • «Ат туягъын тай басар»
  • «Сувсунуна нар герек»
  • «Батман-батман бал ичип…»
  • «Гесек-гесек булут геле»
  • «Тавланы алашаракъ туманы»
  • «Бурма чачлы аривню»
  • «Кёклени булут алсын…»
  • «Бавда юзюм алагёз»
  • «Булут ярып, гюн чыкъса»
  • «Ананай десем….»
  • «Чубарала тастарынг»
  • «Хамур салагъан чара»
  • «Акъташдан агъыммыкен?»
  • «Тышкъариден къурдашынгны мунгайтма».
  • «Атолулар ярлыдыр деп хорлама».
  • «Батыр эрге яман олжа тарыса».
  • «Оьзекли сувлар оьрге акъмас».
  • «Денгиз уьстде геме де ёкъ».
  • «Эренлеге эмсиз гюнлер кёп болур».
  • «Негетине ким етер».
  • «Къонакъ уьйде уллу сёйлер осаллар…».
  • «Къой дегенде, къоймай зулму этген сонг».
  • «Эренлени осаллыгъын шундан бил».
  • «Папахларын къынгыр салып башына».
  • «Яманлагъа Аллагьны минг налаты».
  • «Саргъайып бир сари танглар къатгъанда».
  • «Аналардан шулай тувгъан къазакъман».
  • «Къыргъынлар кёп – савутланы къынайыкъ».
  • «Эллерде гьуя къувун дегенде».
  • «Ягъаланы басып яв гелсе».
  • «Батырлар тувра чабып бет табар».
  • «Осаллар оьктем сёйлер пулундан».
  • «Янгызлыкъ булан ярлылыкъ».
  • «Аналаны къыркъ тамуру – къыркъ жаны».
  • «Кёкюредим мен талайсыз кёк йимик».
  • «Гьавалагъа къара лачин талпынса».
  • «Талагъан булан булар тоймады».
  • «Маскевлеге тувра салгъан ёл да бар».
  • «Мен къазакъман, къазакъман».
  • «Эл билсин деп яздыкъ деюп агъларам».
  • «Тамакъгъа татли, тили бал».
  • «Таргъуну алды дерия-денгиз дегиз».
  • «Шавхал бийим – шагь бийим».
  • «Кёкюрегим тешип чыкъгъан окъ болду».
  • «Чинарлар беллеринден чорт сынса».
  • «Артын таптап иерчени оьсмесе».
  • «Гьайт, уланлар, не этме герек бурада?».
  • «Ябагъылы къара алаша минсем де».
  • «Къубагъалы тавлар ташлар увалып».
  • «Иелмесин, сени бутакъларынг сынмасын».
  • «Аталардан сендей улан аз тувар».
  • «Кёкдеги булутлардай салкъынлы».
  • «Къара ерни къаргъамагъа гьал да ёкъ».
  • «Ахшамлардан сонг гюн тувмас».
  • «Насип къайда, биз къайда».
  • «Гёзлеге шавла берген нюр эдинг».
  • «Болмайбыз кюлеп, ойнап».
  • «Бетинг ёкъму уялма…».
  • «Кёкрегимде кёклер йимик кёкюреп».
  • «Очарларда ярлы уланлар баш иксе».
  • «Дюньяны къызбай бийлер къуршагъан».
  • «Гемелер гечмес гючлю денгизлер».
  • «Бюкген билек талгъынча…».
  • «Ерлеге яшыл отлар битерми?».
  • «Бу дюньяда сюйген кюйде ким яшар…».
  • «Гьар бир затда бир минг бар».
  • «Атасы оьлмек – Асхар таву йыгъылмакъ…».
  • «Ай къанатлы къаракъуш…».
  • «Тюнегюн бар эр уланлар бугюн ёкъ…».
  • «Тамурлары тавну-тюзню къуршагъан…». МЕТИНСИЗ
  • «Эр уланлар…» МЕТИНСИЗ
  • «Гюемен, вая, дослар, гюемен» МЕТИНСИЗ
  • Профессор И. Керимни баянлыкъларыны гьакъында
  • «Такъмакъ йыр»
  • Муаллифден

«Къарагъайлар бою къакъ элме».

Къарагъайлар бою къакъ элме, Къамалышгъан гюнлерде, Къазагъым, Достунг къоюп сав гелме. Къаргъанакълар бою къаргъа уя Къаргъа юдап сынса да, Къакълыгъып къазархыдай иелме! Чагъылгъан мажар окъгъа май тонгса, Чирикли чынарлагъа сюелме. Къамалгъанлар гёрсенг, бий болма, Къавгъада къачгъан булан ий болма. Чилледей чырмавукъгъа чирийген Чынарлагъа ошама. Чынарланы чапса къыяр къылычгъа, Чыкъ тийген кагъызлардай бошама. Къылычлар булан генглешсенг – Къыйгъанынга боялма. Язиде сагъа сёз етсе, Айтгъанынга уялма! Ярармы къылсыз хомуз кюйлеме, Яманлагъа гёре сёйлеме? Яманлар булан язда хашынма. Язиде сагъа яв етсе, Жанынга себеп излеп яшынма. Чагъывчулар булан уьйлешме, Чали ичинде арив булан кюйлешме. Къурдаш-дос деп инанып, Къырдагъы къапгъын ишинг сёйлешме. Эммекдир, эмсиз аврув тапдырар, Гьёкюндюрюп бармакъларын хапдырар. Жанынг учун къардаш, ёлдаш шол болур: Жаялы окъдай сагъа болгъан сонг, Шамлангъанны уруп атдан салгъан сонг, Дагъы да дос-къардашынг шол болур. Тарыкълы гюн таймай таяв болгъан сонг, Ашналаны анадашдай гёргюн сен, Ашгере гёнгюн алып билген сонг, Къавгъалашгъан гюнлерде Сен дегенни ягъасындан алгъан сонг, Къаршынгда азиз жанын берген сонг.

Къарагъай терек – лиственница болма герек.

Элме терек – карагъач, вяз.

Къамалышгъан гюнлерде – къуршалгъан, къамавгъа алынгъан, тюшген гюнлерде (когда в окружении, в осаде).

Къаргъанакъ (оьсюмлюк) – арча (можжевельник).

Къаргъа юдап сынса да – кёп къаргъа ябурулуп къонуп, авурлугъундан сынса да.

Къазархы – окъжая (лук).

Мажар окъ – уьч хырлы окъ (стрела); мажар – мадьяр, венгер.

Окъгъа май тонгса – окъ къолланмайлы, огъар май сюртюлсе, сыланса, ягъылса, къатса.

Чынар терек – чинара, платан.

Генглешсенг – чабушсанг, ябушсанг (сражаться).

Къамалгъанлар гёрсенг, бий болма – къамалывда ябушагъанлар гёрсенг, бийдей осал болма.

Къавгъадан къачгъан булан ий болма – ябушув-чабушувдан, урушдан къачгъан булан къурдаш, уьюр болма, ювукълукъ тутма.

Мажар тюбек – венгер оьрнекли тюбекдир.

Ий болма – ёлдаш, къурдаш, ювукълукъ тутма, уьюр болма, таби болма.

Къыйгъанынга боялма – савут чапгъан, яралагъан, оьлтюрген душманынгны къанына батма, боялма.

Яманлар булан язда хашынма – яманлар булан иш гёрме, ювукълукъ тутма.

Язиде сагъа яв етсе – эгер де сагъа яш заманынгда яв, дав етсе, етишсе.

Чагъывчулар – питнечилер, тилчилер.

Чали – гюрен, гьайванлар учун чал (загон для скота).

Къапгъын иш – халбатлы, яшыртгъын иш.

Эммек – авур, аваралы, къыйын къуллукъ.

Шамлангъанны – сагъа ачувланып, гизирикленип тирелгенни, чапгъанны.

Ашналар – дос-ювукълар, къардашлар.

Ашгере (ашкере) – аян, ачыкъ, белгили.

Язиде – эгер, эгер де, эгердим (если) // (язиде - яш, жагьил заманынгда – А.-Къ. Абдулатип).

Алдагъы бёлюкгеСонггъу бёлюкге