Бешинчи герюнюш

«Ярыкъ Ёл» колхозну авлакъ мюлклери. Ичине акъ чабулгъан чалашда юзюм четенлер, ящиклер [къутукълар — м.а.] гёрюне. Тамгъа шаршав илинген. Ону ягъындагъы столну уьстюнде газетлер, китаплар, радиоприемник [радиоалат — м.а.]. Сагьнаны артындан грузовикни тавушу баргъан сайын ювукълаша. Грузовик токътай, адамланы авазлары эшитилине. Алгъасап Шекер геле.

<[Аваз]>. Ёлдаш бригадир, биз мунда узакъ къалажакъбызмы?

<[Шекер]>. (тышгъа багъып). Къалмайбыз. Бусагьат сиз бош карзинкаланы [четенлени, земгиллени — м.а.], ящиклени машинге салып туругъуз. (Демисезон палтосун чечип тамда шаршавну артына иле, ердеги тёбеден алдырыкълар айыра).

Къырдагъылар алышып йырлама башлайлар.

<[Салим]>. (алгъасап геле, жавапгъа къарамай силлеп йибере). Здрасти, Шекер! Яхшы сагьат болсун! Элдар къайда? Гьа? Шекер не къарайсан? Элдар къайдакен деймен?

<[Шекер]>. Я сен алышынгъансан, я да чакъ алышынгъан.

<[Салим]>. Англамайман.

<[Шекер]>. Гьали болгъунча Элдардан къачадынг, бугюн излеп артындан гелгенсен. Кёпюрню гьакъындан сама да тюгюлмю?

<[Салим]>. (ачувлу). Дюр дей, уллу аварам бар эди сизин кёпюр де. Кёпюрню гьакъындан язмагъан мени газетге. Ма, оху. (Газетни Шекерни алдына ташлай). Ёкъ, магъа бары да затны оьзюмню колхозчуларым эте. Мени абурдан оьзюмнюкюлер тюшюре. Мени халкъымда бир грам да патриотлукъ ёкъ.

<[Шекер]>. Неге? Олар совет адамлар тюгюлмю?

<[Салим]>. Патриотлар буса, сиз Элдарны гьюрметлейген йимик олар мени де гьюрметлер эди. Амма меникилер, масала, Мариям магъа къаршы — контур, мени критика эте. (Газетге бармагъын тюрте.)

<[Шекер]>. (Салимге). Айып этме, шагьардан кёмекге адамлар гелген. (Алдырыкъланы айыра.)

<[Салим]>. О тюгюлмю дагъы мен айтагъан да.

<[Шекер]>. Буса аслу, основной масъалада да гечикгенгиз дагъы.

<[Салим]>. Багь. Я хари, бу йыл арт-артындан янгурлар явуп, ашлыкъ мунча булай кёп болагъангъа тюш гёрмеген эдим чи. Магъа брезентлер, чатырлар тарыкъ болуп гетегенни не билейим. Охумадынгмы, токлардагъы ашлыкъланы янгурдан сакълама брезентлери ёкъ деп критика эте мени. Я брезент де не затдыр республиканский [жумгьури — м.а.] газетге язмагъа?

<[Шекер]>. карзинкалар алып чыгъа. Къырда йырлайгъанлар токътамагъа

башлай.

<[Салим]>. (оьз-оьзюне). Огь, сени Мариям, Эркечге эрге бара дей эди. Барып юртдан ёюлуп да битмеди.

Къырда грузовикни мотору оькюре, Салимни билегинден тутуп Элдар геле.

<[Элдар]>. (къычыра). Шекер!

Шекер геле.

Къайда Салимге заманлыкъгъа шу уллу брезентни, я да чатырны берейик.

<[Шекер]>. Олай гьавайын зат болмас. Кёпюрге оьзю де бермей кёмек.

<[Салим]>. Агь, гьар ким оьзюню елкесин хашый. Шекер де оьзю этген макетдеги кёпюрню яшавда гёрме сююп, кёпюр де, кёпюр деп къалгъан.

<[Элдар]>. Ёкъ олай тюгюл, Салим. Шекер оьзюн алып барагъан гелин арба янгы кёпюрден оьтгенни сюе.

Шекер кеплене, уялып бетин тутуп, чыгъа.

<[Салим]>. Бир де сюймесин! Гелин арба сувну чачыратып оьтсе дагъы да яхшы бола. Ат булан, я да арба булан сувгъа гьайдап салмакъ мен нече де кёп сюеген зат.

Алгъасап Гиччибек геле.

<[Гиччибек]>. Салам. Ёлдаш Элдар, бизин Магьачкъалагъа гетген машин сизге быргъылар алып гелген.

<[Элдар]>. Гелген. Ай, сав бол — шеф.

<[Гиччибек]>. Къайда къотарсын?

<[Элдар]>. Къайда? Кёпюр ишленеген ер бар чы — шонда.

<[Гиччибек]>. (бир якъгъа багъып къычыра). Шо-о кёпюр ишленип турагъан ер бар чы, шонда къотарыгъыз.

<[Элдар]>. (Салимге). Гёресен дагъы, Салим, хоншубуз да болуп сен кёмек этмесенг де, бизин шефлерибиз — напчылар бизге кёмек эте.

<[Салим]>. Насип юрюгенде болагъан затлар олар барысы да, къурдаш Элдар. Сени насибинг юрюй, шогъар гёре сагъа эки якъдагъылар да кёмек эте, мени буса тувра оьзюмнюкилер тутмай.

<[Гиччибек]>. Олай насипге инангъанлар касипдир. Бизин шартларда гьар кимни насиби оьзюню къолунда. (Сагъатына къарай.) Мен гетдим. Дурус бир сагьатдан алты ноль-нольда [сыфыр-сыфырда] тёбе башдагъы буровойда [буравлыкъ — м.а.] ерни тюбюндеги грунтну [топуракъны — м.а.] тергежекбиз.

<[Элдар]>. Атылтажакъмысыз?

<[Гиччибек]>. Дюр дагъы. Глубинная разведка [терен истихбарат — м.а.]. (Гете.)

<[Элдар]>. (Гиччыбекни артындан къычырып). Ишигизни гьасилин бизге билдирерсиз.

Алгъасап Девлетгерей геле, арты булан Шекер де гире.

<[Девлетгерей]>. Издирасти Салим. (Элдаргъа). Элдар шо быргъылар кёпюрге дей, гертими?

<[Элдар]>. Дюр Девай. Бизин кёлге ари якъдан агъым сув гелтирмек учун тезлик булан быргъыланы салма та- рыкъ. Шо заман гидростанция [гьидроэлектрик станция — м.а.] толу гючю булан ишлежек. Бизин электрик гюч силос туврамакъ учун да тарыкъ. Сен не бола быргъы салыв булан машгъул бол дагъы. Эркеч де къайдакен? Шо шагьаргъа ихтияр алмагъа гетме герек. Быргъыланы бир-бирине ябушдурагъан кюйню — автогенный сварканы [автоген къайнакъны — м.а.] ол напчылардан уьйренген. Осуз сизин ишигиз бажарылмажакъ.

<[Девлетгерей]>. Ярай, кёпюрден сен парахат бол. Быргъылар болгъан сонг ону къалгъан янын мен этежекмен.

<[Элдар]>. Мен де авлакъ ишдегилени ягъына барып къарайым. (Элдар да, Девлетгерей де чыгъа.)

<[Салим]>. Же гьали, Шекер, къайда магъа береген затынг?

<[Шекер]>. Оьзюнг элтемисен? Токъта, гьали, гьона амалымдан йиберейим. (Къычыра.) Гьей, амалым, бери, мунда…Къуллугъум бар.

<[Салим]>. Мен таныйгъан амалынг буса чы элтмес.

<[Шекер]>. Неге элтмей. Элтежек о чу.

<[Салим]>. Буса сенден гючлю адам болмас.

<[Эркеч]>. (геле). Здрасти, ёлдаш, Салим. Гьа, гьали нечикдир. Мени чи там газетде сёкген эди, сени печать газетде сёгегени нечикдир? Кюлеме хоншугъа, гелир башынгъа, дей.

<[Салим]>. Мариямгъа баракалла бер.

<[Эркеч]>. Неге дейсен?

<[Салим]>. Мени критика этип сени сююндюрген.

<[Эркеч]>. (оьз-оьзюне). Ондан чы о мени магъа гелип сююндюре буса яхшы эди.

<[Шекер]>. Амалым, шу чатырны Салимлени участкасына етишдирип гел дагъы.

<[Эркеч]>. Не? Мен? Не себепден? Булагъа чатыр да неге бересен?

<[Шекер]>. О мени ишим.

<[Эркеч]>. Дюр буса гётер аркъанга да гьайда. Мен булагъа эсги китир де бермес эдим, алып чы неге барайым.

Эркеч тамдагъы телге узатыла. Салим Шекерге «Айтдым чы мен сагъа» деген кюйде ишара эте.

<[Шекер]>. (Салимге аста булан). Сен барып, не бола шунда Мариямны йибер дагъы. Мен бугьар шу чатырны гётертмесем гёрерсен. Тамашасына къарарсан. (Салим гете). Амалым, магъа ачувунг сама чыкъмагъанмы?

<[Эркеч]>. Негер? (Пауза.) Негер деймен?

<[Шекер]>. Тюнегюн гелешинип бугюн ишге чыкъгъангъа.

<[Эркеч]>. Не бола, тилеймен, шолай затланы сорама! Мен де сорамайман. Сюймеймен. Чекеме чыгъа!

<[Шекер]>. Гьа, яхшы. (Къарай.) Гьона Мариямлар бара.

<[Эркеч]>. (къолундагъы тел тюше). Мариям? Къайда? Мен чи гёрмеймен.

<[Шекер]>. (иржая). Гьа, ону гьакъындан сёйлегенде неге чыкъмай чекенге?

<[Эркеч]>. О башгъа иш! Гертилей къайда?

<[Шекер]>. Масхара этемен.

<[Эркеч]>. (иржая). Огь гаввур, шулай алдатармы гишини? (Кюстюне.) Сизде гунагь къалмады. Бар гюнагь бизде…Булай къарагъанда Мариям мени сюеген йимик гёрюне. Амма масъаланы тувра салсам ари-бери бура. Тувра жавапдан къача.

<[Шекер]>. Бирев айтагъан биревге бал йимик татли тиймей туруп сююв бишип битмей. Бишмеген сюювню аччысы бола. Бишген сююв шербетдир, тилинге ябуша. Муна Жангиши магъа не айтса…

<[Эркеч]>. Гьара, дагъы да!…. О магъа авара тюгюл, о оьзюгюзню ишигиз!

Зазай ва Мариям геле.

<[Мариям]>. (Шекерни уьстюне бара). Къуш къутлу болсун.

<[Эркеч]>. (бурнуну тюбюнден). Арты бизге де ярашсын!

<[Зазай]>. (эшитип). Бизге де!

<[Шекер]>. Мени къутласагъыз амалымны кепи бузулажакъ.

<[Мариям]>. Эркеч! Биз Шекерни къутлагъангьа сени кепинг неге бузула?

<[Эркеч]>. Болса да башлап бизин къутлагъан бусалар, артыкъ исбайы чыгъар эди.

<[Зазай]>. Огъар ким гунагьлы? Къара шо Гиччибекге, чечекге балжибин йимик къарышып къалды. Сени эсинге гелеми буланы иши де Шекерден тюзелди деп. Тюзелмеди. Бу, сен къатын алмай туруп рази тюгюл эди. Нетер- сен, Жангиши….

<[Эркеч]>. Таман! О магъа авара тюгюл. О оьзлени иши. (Мысгъылап.) «Жангиши». Жангиши бир зат да бажармады. Ону ишин де Гиччибек чалтлашдырды.

<[Шекер]>. Герти, Жаигишиге къалгъан буса чы, назатдырып дабайтдырып турса ярай эди.

<[Эркеч]>. Не бола, къоюгъуз, шо оьзюгюзню ишлеригизни!! (Пауза.) Мариям, гелмеймисен шагьаргъа?

<[Мариям]>. Шагьаргъа? Юзюм гесилме башланып турагъанда? Онда нетесен?

<[Эркеч]>. Охума бараман.

<[Мариям]>. Тюгюлдюр? Не яхшыдыр? Муна, мен айтагъанны гьали эте турасан? Къайда? Нечакъы замангъа?

<[Эркеч]>. Эки — уьч…

<[Мариям]>. (къуванып). Эки-уьч йылгъамы?

<[Эркеч]>. Тюгюл хари!

<[Мариям]>. (гьисабы бузулуп). Дагъы? Уьчгине уьч айгъамы?

<[Эркеч]>. Уьч айгъа да тюгюл.

<[Мариям]>. Уьч гюнге охумагъа?

<[Эркеч]>. Консультациягъа [генгешивге — м.а.].

<[Мариям]>. Сен гьали магъа Музайырны къоянларын эсиме гелтирдинг.

<[Зазай]>. Мен эшитмегенмен. Айт гьали, Мариям.

<[Мариям]>. Буса тынглагъыз. Музайыр агъачдан геле, очардагъылагъа: «Гьейлер бугюн мен гёрген тамаша!» деп айта. «Не тамашадыр?» деп сорай очардагъылар. «Бир бёлекни тюбюнде ятып юз къоян бар эди». «Бир бёлекни тюбюнде юз къоян?» «Дюр»! «юз къоян бир бёлекни тюбюнде? Бажарылагъан зат тюгюл. Озокъда бажарылмай, олай деген не. Музайыр!» «юз болмасын — эллий чи бар эди» — дей Музайыр. «Эллий де болмас». «Йийырма беш болсун буса». «Йыйырма [йигирма — м.а.] беш болма да бажарылмай». «Он беш, он болсун». «Бираз дагъыда аз эт!» дей бугъар очардагъылар. Беш чи болгъандыр». «Дагъыда аз эт, Музайыр!» «уьч къоян бар эди». «Уьч де болуп битмес. Бираз дагъыда тюш!» «Я буса бир болсун сонг?!» деп дувлай Музайыр. Оьзюнг гёрдюнгмю, балики бир де болмагъандыр!» «Гёрме чи гёрмедим, бир шатыр-шутурлар чы эшитдим» деп Музайыр мюкюрлюк эте. (Барысыда кюлейлер. Эркеч уяла). Башында юз къоян болгъан, ахырында шатыр-шутургъа чыкъгъан. Гьали Эркеч де: уьч йылгъа да тюгюл, уьч айгъа да тюгюл, уьч жумагъада тюгюл, уьчгине уьч гюнге. Муна шартдыр, сен бил Эркеч, сен охуп бир касбуну есси болмасанг мен сенден айрылмажакъман.

<[Эркеч]>. (оьз-оьзюне). Гьей, бугъар! Яманокъ бу менден айрылсын деп тураманмы мен?

<[Мариям]>. Сен бурнунгдан не затлар айтдынг, къоймажакъман. (Эркечге багъып юрюй).

<[Эркеч]>. (къача). Чакъны аривюн айтаман.

<[Мариям]>. Ёкъ сен ону айтмадынг, башгъа зат айтдынг.

<[Эркеч]>. Охума бирче барайыкъ деймен.

<[Мариям]>. Ону да айтмадынг.

Бирини артындан бири чабуп Эркеч де, Мариям да гетелер.

<[Зазай]>. (оланы артындан). Бу тюгюлмю онгмагъаныгъыз?

<[Шекер]>. Неге дейсен?

<[Зазай]>. Неге тюгюл. Эркеч Мариямны къувалайгъанны орнунда, Мариям Эркечни къувалай.

<[Шекер]>. Амалым да айтгъандай, о оьзлени иши.

<[Зазай]>. Активлик эркек гишиде болмаса хайыр ёкъдур.

<[Шекер]>. Дагъы. Сени Гиччибегинг йимик.

<[Зазай]>. Мени Гиччибегим тюгюл о.

<[Шекер]>. Гьей, тюлкюге!

<[Зазай]>. О мени Гиччибегим эди, теп-тегиш эринлери бар заманда.

<[Шекер]>. Ону эринлерине не болгъан хари?

<[Зазай]>. Тюнегюн эс этмедингми? Я хари, артда шагьаргъа баргъанда парикмахерге [деллекчиге — м.а.] гирип шайтан къамучу йимик назик-назик мыйыкълар къойдуруп гелген.

<[Шекер]>. Гелсин дагъы? О оьзюню иши.

<[Зазай]>. Неге? О мени ишим де болма герек. Фу! Оьзюне де айтгъанман, не шайлы эркеклер йимик бурулагъан пос мыйыкълар къойсун, не де къыркъып тап-таза этсин.

<[Шекер]>. О не дей дагъы?

<[Зазай]>. Юлюмесмен дей. Билемен, эришип эте, оьзю эришсе — мен де эришемен. Гьуя гьей къыз, Гиччибек геле. Ягъында Жангиши де бар. Яшын.

<[Шекер]>. Неге яшынаман! Бири гелешмишим, бири ону гелечиси.

<[Зазай]>. Буса мен яшынаман. (Шаршавну артына гире.)

Гиччебек де, Жангиши де геле.

<[Гиччибек]>. (алгъасап). Ш-ш-ш!

Гиччибек бир ишаралар эте, туруп гёрюнмейген бола. Жангиши Шекерни уьстюне юрюй, ону оьпме сюе Шекер къамала.

<[Жангиши]>. Я! Шекер, гелешингенде сама гьалал кюйде бир оьпме къой хари, бир-бир.

<[Шекер]>. Ш-ш-ш! (Кюлкюсюн гьаран токътата, шаршавну гёрсете.)_

<[Жангиши]>. Нете, мунда шайтан сама ёкъму? (Шаршавгъа юрюй. Ярылыв аваз эшитиле. Зазай шарвавну артындан къачып чыгъа.)

<[Зазай]>. Гьуя! Ер тербене! (Оъзюде билмей Жангишини къучакълап къоя.)

<[Шекер]>. Ер тербене? (Тынглай.)

Жангишини къучакълап турагъанын гьали эслеп Зазай масхара этип ону къолуна ура. Бетин автогенчилени гёзелдириги булан да яшырып Эркеч геле. Бирлери сесгенелер. Эркеч бармагъы булан Мариямны чакъыра, Эркеч ону уьстюне юрюй, о къачма къарай, сыпатындан гёзелдириклени тайдыра. Мариям Эркечни таный, сонг Мариям Эркечни уьстюне чаба о къача.

<[Зазай]>. Уллу доммай хари Эркеч.

<[Эркеч]>. (оьзюню бурнуна къагъып). Бу доммай кёпюр учунгъу быргъыланы бир-бирине ябушдуражакъ. Узакъ къалмай мен ишлеген кёпюрню уьстюнден сиз аркъанны уьстюнден пеливанлар йимик юрюжексиз.

<[Гиччибек]>. Шекерни тоюна кёпюр битежек.

<[Эркеч]>. (къашларын тюе). О мени ишим тюгюл.

Шекер Мариямны къулагъына шыбышлай туруп брезентни гёрсете. Мариям Эркечни инбашына къолун салып къулагъына шыбышлай. Эркеч кеплене. Баш уьстде. Иелип чатырны алып гете.

<[Шекер]>. (кюлей). Гьейлер, мен тилегенде этмеген эди. Мариям къулагъына шыбышлагъандокъ къарагъыз, о чатырны алып барагъан кюйге.

<[Зазай]>. Вагь, тамашакен. Сен къызардашысан, Мариям буса болажакъ гелешмиши.

<[Мариям]>. (Эркечни кююнде этип). О сени ишинг тюгюл. О бизин оьзюбюзню ишибиз.

<[Зазай]>. Дюр дагъы. Къатын айтар, эр къайтар дей.

Мариям Зазайны къувалай, Зазай Гиччибекни артына гирип яшына. Гиччибек ону къучакълап яшырма къарай. Зазай ону ари тебере. Кюлкю-шатлыкъ. Самолётну [учакъны — м.а.] тавушу геле. Барысы да онда къарай. «Учугъуз турналар» деген йырны йырлайлар. Мариям геле.

<[Мариям]>. Огь, гьалсыз болдум артындан чабуп.

<[Зазай]>. Сиз завхдасыз. О тутма сюйгенде сен къачып, сен сюйгенде о къачып.

<[Жангиши]>. Огъар «сюювню башлапгъы аламаты» деп айта.

<[Гиччибек]>. геле, увучуна къарай.

<[Гиччибек]>. (увучундагъы топракъны гёрсетип). Муна мени гёзюм гёз буса, бу буровойдан нап чыгъажакъ. О гезик ерден — тап таза булакъ сув атып чыкъгъан эди. Бу гезик сув тюгюл, нап чыгъажакъ!

<[Мариям]>. Къутлайман!

Барысы да Гиччибекни къолун алалар.

<[Шекер]>. Совет топракъ — алтын [о ялгъангъа, языкълар.. Аллагь тюз ёл булан миллетибизни юрютсюн — м.а.].

<[Гиччибек]>. Элдар да айтгъанлай: уьстде акъ алтын, тюпде къара алтын.

Барысыда (йырлай).

Бизин авлакъдан юрюй Бийик темир вышкалар, Рагьат загьматыбызны Гёрген тамаша къалар.

<[Шекер]>. Гьали сиз къайсылайдыр, Гиччибек?

<[Гиччибек]>. Ямансувну ари ягъына.

<[Шекер]>. Бери ягъындан ари ягъына? Зазайны ягъынамы? Дюрмю?

Ари онда, о якъгъа, Зазайны ягъына?

Зазай Шекерни къулагъына шыбышлай. Шекер бирден «О не затдыр?» деп къолун узата. Бары да къарайлар. Шекер артдан барып Гиччибекни назик мыйыкъларындан тута.

<[Гиччибек]>. Ой, ой, ой.

<[Зазай]>. Угь жаным, не яхшы этди. Бираз дагъыда тарт.

Шекерни къолундан тарта.

<[Жангиши]>. (Шекерге шаршавну гёрсете). Таманыгъыз! Шекер, чубулдурукъну сен гьалиден къургъансан.

<[Шекер]>. Мени тоюмда чубулдурукъ болмас.

<[Жангиши]>. Огь, уьюнге. Маманг, не айтар?

<[Шекер]>. Айтса айта турсун. Чубулдурукъгъа мен чи гирмен.

<[Жангиши]>. Олай деген не? Бизин тойда чубулдурукъгъа сен гирмей дагъы ким гире?

<[Шекер]>. Кёп сюе бусанг сен гирерсен. Шонча да сукълана бусанг шолай гелинни насибин оьзюнг сынап къарарсан.

<[Мариям]>. «Гьейлер, пиеса язмагъа гьазир тема», «Чубулдурукъсуз той». Бек къужурлу ат, айрокъ да комедия учун. Яз Мариям, той болгъунча да ойнарбыз.

<[Зазай]>. Гетейик ёлдашлар, гьона бизге де шагьардан кёмекге адамлар гелме тура.

Шекерден къайры бары да гете. Шекер чалашдагъы четенлени, ящиклени санай туруп, бармакъ булан къырдагъыларын да Санай, Къанитат геле. Шекерни гёргенде огъар къувунлу къарай. Инамсызлыкъ этип гёзлерин окъалап дагъы да къарай.

<[Къанитат]>. Гьуя, гьей, къыз! Сен тюгюлсендир?

<[Шекер]>. (къычырып санай). Сексен сегиз, сексен тогъуз, токъсан. (Аста санама гирише.)

<[Къанитат]>. (Шекер аста санама башлагъандокъ). Гьуя, сени чи сыпатынгда къанынг ёкъ, уллу ала-мессеп экенсен! Сен мунда нетесен?

<[Шекер]>. (къычырып санай). Токъсан беш, токъсан алты…

<[Къанитат]>. Огь, сен токъсан беш гесек болгъур къаралгъыр, эдепсиз, инсапсыз авлет!

<[Шекер]>. (бек къыччырып санай). Токъсан сегиз, токъсан тогъуз, юз. (Оьзю санагъан алдырыкъланы бир ягъагъа тайдырып.) Юз гесек болсам нечик болур эди, мамам?

<[Къанитат]>. (Шекерге къарап туруп). Огь сагъа сав дегенлер савдугерге бармасын, къап-къара болуп къаралгъыр, гёгергир, гёк сыпат!

<[Шекер]>. Мамам, не бола дагъы шо къаргъайгъан кююнгню къойсанг. Сени менден сюйген гишинг де ёкъ, оьзюнг…

<[Къанитат]>. (ачувундан генгю кюлеп). Гьа-гьа-ай! Яхари, Ботаюртлу Албасханны къызыны къызы тюнегюн гече гелешинип бугюн ишге чыгъа деген не зат? Ата-анасына уланкъардашына гёрюне деген къайдан чыкъгъан адатдыр?! Гьейлер, уланкъардашындан гиччи болуп ёрта [ёртмакъ — м.а.] чаба ондан алда эрге бара турагъан къыздан не табарсан.

<[Шекер]>. Мамам, гьасси болмай сёйле!

<[Къанитат]>. (дагъыдан-дагъы алгъасап). Ёкъ-ёкъ-ёкъ! Буссагьат, буссагьат четден-четден адамлагъа гёрюнмей чалт-чалт уьйге къайтмасанг сен магъа тарыкълы зат тюгюлсен! Тюгюлсен, тюгюлсен! Же, же, же! Мени жинлеримни жыйдырма! Жыйдырсанг Эркеч къатын алгъанча мен сени шо кёп сюеген Жангишиге барма къоймасман.

<[Шекер]>. Я, мамам, мен чи бригадирмен.

<[Къанитат]>. Бригадир болмай председатель бусанг да мен сюйгенни этермен. Бригадир бусанг гелешинмеген болгъай эдинг.

<[Шекер]>. Нете, бригадир къыз эрге бармас деп бармы? Шолай этерсен тойну болжалына да къарамай барарман. Вечер этермен — битер-гетер.

<[Къанитат]>. (ерге хармана, белни ала, ону къоюп, мачийин чечип алып Шекерге гётере). Аллагьакъына, биябур, болмасанг, биябур, уруп башынгны пара-пара этермен.

<[Шекер]>. (арты ерли юрюй, сонг чалашны ичинде ари-бери къача). Мамам, я хари мамам.

<[Къанитат]>. (мачий булан ура туруп). Муна сагъа мамам, муна, муна, муна!

Къанитат ону булан да къанмай четенни гётере, сюрюнюп гете, четен оьзюню башына гийилип къала.

<[Шекер]>. (ят гишиге йимик бирден къычырып йибере). Ёлдаш Къанитат!

<[Къанитат]>. (башындан четенни алып, оьзюне башгъа гиши къычырды деп сесгенип токътай). О ким эди?

<[Шекер]>. (къычырып). Сиз бу не ер экенни билемисиз?

<[Къанитат]>. Вёв, (сиз деп айтагъанны мысгъыллап). Билебиз ёлдаш Шекер!

<[Шекер]>. Билмейсиз! Бу колхозну авлакъ уью. Мен бригадиримен. Сиз мени бригадамны колхозчусусуз. Мун- да буссагьат лакъыр юзюм чёплевню гьакъындан болмагъа герек. Гьона, бизге кёмекге шагьардан гелген ишчилер, къуллукъчулар, яшлар бар. Оланы бирлери «бу не хулиганство [себиллик — м.а.]»_ деп бери багъып къарай.

<[Къанитат]>. Къайда учду, хужу къалгъыр хужу да! (Мачийин излей.)

<[Шекер]>. Ишге байлавлу не къуллугъугъуз бар, ёлдаш Къанитат?

<[Къанитат]>. Бездирме башымны! (Мачийни излей.)

<[Шекер]>. Гьар гече бир къыз гелешине. Гьар гюн бир къыз уьйде къалса, билемисен, нечакъы юзюм гесилмей къала? Сен гелип магъа бу эсги адатны янгыртасан! Сен билип къой, мамам, ол эсги адатлар, чубулдурукълар мени тоюмда болмажакъ. Бугюнлерде къурулуп битежек янгы кёпюрню оькюртюп гелин алмагъа гиев оьзю гележек.

<[Къанитат]>. (ялан аягъын оьрге гётерип, чабакъчы йимик токътап). Не? Чубулдурукъсуз той болажакъ, гелин алмагъа гиев оьзю гележек.

Перде