Ичделик
Latin Ночь День
  • Басма китапны гьакъында
  • Санлы китапны гьакъында
  • О печатном издании
  • Об электронном издании
  • Халкъыбызны къудратлы ёл гёрсетивчюсю Нугьайны оьз халкъына аманат этген яшав дарслары
  • Поэзия асарлары
    • Къакъ къарынчы гьажиге
    • Кавказны ва гьам Россияны гьалы
    • Тамурлангъан терекмен
    • Минглибай эфендиге жавап
    • Мавлет[^1]
      • Мавлетге башлагъынча дюньяны гьалындан бир-эки сёз
      • Расулну алайгьиссалам дюньягъа гелмеги
      • Расулну алайгьиссалам миъражгъа[^34] баргъаны
      • Расулгъа алайгьиссалам Макка агьлю къаст этмеги
      • Расулну алайгьиссалам Маккадан Мадинагъа гёчмеги
      • Расулну алайгьиссалам къазаватлары
      • Расулну алайгьиссалам муъжизатлары
      • Расулну алайгьиссалам дюньядан гетмеги
    • Язгъан пакъырны мюнажаты[^83]
  • Хабар китаплары
    • Языкъ Гьабибат
    • Давут булан Лайла
    • Гьарун булан Зубайдат яда насипсиз Жанбийке
    • Жаншагь
    • Денгиз Синдибад
      • Аввалгъы сапар
      • Экинчи сапар
      • Уьчюнчю сапар
      • Дёртюнчю сапар
      • Бешинчи сапар
      • Алтынчы сапар
      • Еттинчи сапар
    • Молла Насрудинни хабарлары
  • Макъалалары
    • Адабият язагъанлагъа
    • Нугьай Батырмурзаевни асарларындан
    • Геч болса да, хайырлы болсун
    • Гюнден-гюн авурлукъ арта
    • Гьали болуп турагъан гьаллар
    • Бизин гьаллар
    • Бирлик герек
    • Къарангылыкъдан къачып, ярыкъгъа къарап юрюдюм…[^198]
    • Янгы тарбия
      • Бир-эки[^213] сёз
      • Мажлисни ва ашав-ичивню эдеплери[^220]
      • Уьйге, залгъа гиривню эдеплери
      • Орамны эдеплери
      • Кагъыз язмакъны эдеплери
      • Халкъ булангъы эдеплер
      • Къатынланы гьакъында бираз эдеплер
      • Опуракъ гиймекдеги эдеплер
      • Мутааллимликни[^311] эдеплери
  • Нугьай Батырмурзаевни гьакъында
    • Зайнулабидни атасына кагъызы
    • Яхсайлы Нугьай Батырмурзаны таржума гьалы
      • Ибтидаи[^328] къысмы[^329]
      • Рушдия[^346] къысмы
      • Моллалыкъ гьакъында къараву
      • Касби къысмы[^359]
      • Мутаржимден[^383] бир эки сёз
      • Матбаадан[^392] чыкъгъан китаплары
      • Умуми гьурриятгъа гёз салувы[^421] ва балшавик[^422] деп айтылувы
      • Мутаржимден бир-эки сёз
    • Къоччакъай Жамалдин
      • Маргьум батыр
    • Аткъай Гьажамат
      • Мен оьктеммен
        • ⁂
        • ⁂
        • ⁂
        • ⁂
        • ⁂
        • ⁂
        • ⁂
        • ⁂
        • ⁂
        • ⁂
        • ⁂
        • ⁂
        • ⁂
        • ⁂
    • Батырмурзаевланы тухуму
  • Баянлар

Орамны эдеплери

Гишиге урунуп йыгъылардай яда йыгъардай даражада алгъасап, тергевсюз юрюмегиз. Нагагь янгылыш биревге урунсагъыз, гечмекни талап этмекни✻ бир де унутмагъыз. Муну учун тюркче-къумукъча – «афу этигиз», «гечигиз», яда «багъышлагъыз»; орусча – «виноват», прансузча✻ – «пардон» дейлер.

Токътап бир гишини [артындан] къарап къалмагъыз. Гьеч бир гишини, айрокъда къатын-къызны юзюне тиклеп къарамагъыз. Гьеч бир гишини опурагъы, кеби✻ булай деп мысгъылламагъыз.

Таягъыгъызны яда гюнлюгюгюзню✻ гьавада айландырып юрюмегиз, яда къолтугъугъузгъа къысдырып, гишиге тийдирмегиз. Орамда юрюйгенде этеклеригизни салландырып, башыгъызны энкейтип, къабурун излейген гиши йимик бир мисгин суратда юрюмегиз. Орамда юрюйгенде къакъырмагъыз, тюкюрмегиз, бурнугъузну сибирмегиз.

Орамны ортасында яда тротуарны уьстюндеги гирип-чыгъып юрюйген бир къапу(ну) яда эшикни тюбюнде токътап сёйлешип турмагъыз. Сёз сёйлемек учун къатынланы орамда токътатып турмагъыз. Сёйлежек сёзюгюз болса, бираз узатып, юрюп сёйлегиз.

Баргъаныгъызны арив гёрежегин билмей туруп, гишини уьюне бармагъыз. Ишлейген заманында гишини токътатып сёйлешип турмагъыз.

Себеплерин белгили этмей туруп, досугъуздан айрылмагъыз. Гьеч [гишини], айрокъда къатын-къызны сырын билмек учун къаныкъмагъыз; эгер оьзлер сёйлеселер, гьеч гишиге яймагъыз. Сыр сакълавну мукъаддас✻ бир борч деп билигиз.

Исбайы кюйде боламан деп, адамны кюлкюсю гелеген ишлени этмегиз. Тиятыргъа✻ баргъанда, оюн башлангъандан сонг тавушугъузну чыгъармагъыз. Перде тюшгюнчеге тиятырдан чыкъмагъыз.

Фагьишалыкъ✻ этеген муслиман къызланы гёрюп тергев алыгъыз, аланы юзде токъсан беши✻ – эрлерини зулмусу, жагьиллиги✻ себепли шо гьалгъа тарыгъанлар. Агъар✻ гёре, къатынланы гьакъында бек языкъсынагъан болуп, адиллик гёрсетмеге къаст этигиз.

Алдагъы бёлюкгеСонггъу бёлюкге