Ичделик
Latin Ночь День
  • Китапны гьакъында
  • Гириш сёз
  • Баш сёз
  • Баянлыкъ
  • «Чатакъ йыр».
  • «Дюньялар башгъа айланса сюебиз».
  • «Батыр булан къурдаш бол».
  • «Эренлер деген булан эр болмас».
  • «Эр герек».
  • «Къарагъайлар бою къакъ элме».
  • «Сыйдан тюшдю ойболатлар къылавлу».
  • «Къазанлайын ичибизни къайнатып».
  • «Тюшдюк темир тузакъгъа».
  • «Уьч йыллагъа мен олжасыз ятайым».
  • «Девюр-девюр, питне девюр заманда».
  • «Агь! деген булан артмай кёмеклер».
  • «Жан агъалар, сизге дуа аманат».
  • «Кант эте деп айып этме ярамас».
  • «Гьей, уланлар, оьмюрюгюз онг гетсин».
  • «Балам! десе бавур эти ачыйгъан».
  • «Гёргенибиз юреклеге сыйышмай».
  • «Эммеклерим гелип тюше эсиме…».
  • «Аргъумакъдай асав эрлеге».
  • «Кёклеге тик улуй гетген окъ йимик».
  • «Бутакълагъа бёртюп чыкъгъан бюрлерим».
  • «Ойлагъан сайын бизге ой бола…».
  • «Бары да зат бар Къазакъны эсинде…».
  • «Насип».
  • «Заман бизге гьали шулай айлангъан…».
  • «Асхар тав, сенден бийик тав болмас».
  • «Заман гелир…».
  • «Белсенигиз, бек тутугъуз тюбеклер».
  • «Такъмакъ йыр».
  • «Гьакъыллы эсин ютмас».
  • «Чапгъан гюн шатлыкъ этмес».
  • «Бавланы балкъып чыкъгъан бюрю эдим».
  • «Не билейим, юз дынкъы бар ханланы…».
  • «Абдулмуслим хан шавхал».
  • «Яхсайланы яйнап чыкъгъан булагъы».
  • «Мугьаммат-эфенди Османовгъа кагъыз».
  • «Уцуму уллу Хасайбек».
  • 1966-нчы йылда китапчасындан алынгъан.
  • «Шамилни йыры»
  • «Къызмеди?»
  • «Гетгенибиз гёкшамарал гюз эди».
  • «Заман гелир» деген китапдан (Анжикъала, 1980-нчи йыл).
  • «Биз де негет байладыкъ»
  • «Кирпиге айтсам тюгюлмен деп ант эте»
  • «Тюлкю, хошгелдинг, хошгелдинг…»
  • «Сюлюкню йыры»
  • «Сибиртки чакъы сазан ёкъ»
  • «Ай тувар Аршны ярып»
  • «Ямучунгну баву узун»
  • «Ат туягъын тай басар»
  • «Сувсунуна нар герек»
  • «Батман-батман бал ичип…»
  • «Гесек-гесек булут геле»
  • «Тавланы алашаракъ туманы»
  • «Бурма чачлы аривню»
  • «Кёклени булут алсын…»
  • «Бавда юзюм алагёз»
  • «Булут ярып, гюн чыкъса»
  • «Ананай десем….»
  • «Чубарала тастарынг»
  • «Хамур салагъан чара»
  • «Акъташдан агъыммыкен?»
  • «Тышкъариден къурдашынгны мунгайтма».
  • «Атолулар ярлыдыр деп хорлама».
  • «Батыр эрге яман олжа тарыса».
  • «Оьзекли сувлар оьрге акъмас».
  • «Денгиз уьстде геме де ёкъ».
  • «Эренлеге эмсиз гюнлер кёп болур».
  • «Негетине ким етер».
  • «Къонакъ уьйде уллу сёйлер осаллар…».
  • «Къой дегенде, къоймай зулму этген сонг».
  • «Эренлени осаллыгъын шундан бил».
  • «Папахларын къынгыр салып башына».
  • «Яманлагъа Аллагьны минг налаты».
  • «Саргъайып бир сари танглар къатгъанда».
  • «Аналардан шулай тувгъан къазакъман».
  • «Къыргъынлар кёп – савутланы къынайыкъ».
  • «Эллерде гьуя къувун дегенде».
  • «Ягъаланы басып яв гелсе».
  • «Батырлар тувра чабып бет табар».
  • «Осаллар оьктем сёйлер пулундан».
  • «Янгызлыкъ булан ярлылыкъ».
  • «Аналаны къыркъ тамуру – къыркъ жаны».
  • «Кёкюредим мен талайсыз кёк йимик».
  • «Гьавалагъа къара лачин талпынса».
  • «Талагъан булан булар тоймады».
  • «Маскевлеге тувра салгъан ёл да бар».
  • «Мен къазакъман, къазакъман».
  • «Эл билсин деп яздыкъ деюп агъларам».
  • «Тамакъгъа татли, тили бал».
  • «Таргъуну алды дерия-денгиз дегиз».
  • «Шавхал бийим – шагь бийим».
  • «Кёкюрегим тешип чыкъгъан окъ болду».
  • «Чинарлар беллеринден чорт сынса».
  • «Артын таптап иерчени оьсмесе».
  • «Гьайт, уланлар, не этме герек бурада?».
  • «Ябагъылы къара алаша минсем де».
  • «Къубагъалы тавлар ташлар увалып».
  • «Иелмесин, сени бутакъларынг сынмасын».
  • «Аталардан сендей улан аз тувар».
  • «Кёкдеги булутлардай салкъынлы».
  • «Къара ерни къаргъамагъа гьал да ёкъ».
  • «Ахшамлардан сонг гюн тувмас».
  • «Насип къайда, биз къайда».
  • «Гёзлеге шавла берген нюр эдинг».
  • «Болмайбыз кюлеп, ойнап».
  • «Бетинг ёкъму уялма…».
  • «Кёкрегимде кёклер йимик кёкюреп».
  • «Очарларда ярлы уланлар баш иксе».
  • «Дюньяны къызбай бийлер къуршагъан».
  • «Гемелер гечмес гючлю денгизлер».
  • «Бюкген билек талгъынча…».
  • «Ерлеге яшыл отлар битерми?».
  • «Бу дюньяда сюйген кюйде ким яшар…».
  • «Гьар бир затда бир минг бар».
  • «Атасы оьлмек – Асхар таву йыгъылмакъ…».
  • «Ай къанатлы къаракъуш…».
  • «Тюнегюн бар эр уланлар бугюн ёкъ…».
  • «Тамурлары тавну-тюзню къуршагъан…». МЕТИНСИЗ
  • «Эр уланлар…» МЕТИНСИЗ
  • «Гюемен, вая, дослар, гюемен» МЕТИНСИЗ
  • Профессор И. Керимни баянлыкъларыны гьакъында
  • «Такъмакъ йыр»
  • Муаллифден

«Къубагъалы тавлар ташлар увалып».

Къубагъалы тавлар, ташлар увалып, Къыйналып жыйгъан маллар дув къалып, Къыямат гюнлер къаршы гелсе де, Къыл къадары сагъышына алмагъан. Къыраллардан къара къавгъа чыкъса да, Къыргъынлар къызып къузгъун буса да, Къара къаргъа къанат ярым къакъса да, Жан-жанывар четге башын сукъса да, Жанаварлыкъ этип, жан аяп, Эр оьзю халкъдан артда къалмагъан. Чабушуп хош хан уьюне дос тюшсе, Башына уллу намус иш тюшсе, Базарлардан сатып нелер алмагъан? Намусуна къавшалмагъан, талмагъан. Нар чекген нюр арсланым Алибей Аллагьына сужда этген валиден. Ашкере шых аян бермек Адамланы арасында нюр йимик, Панарларда янгъан чиракъ дюр йимик. Халбатдагъы суфулайын дин тутгъан, Халифадай халкъны артындан уютгъан. Къарчыгъадай къайыр хан эди, Къара халкъны ичиндеги жаны эди. Уцму уллу Хасайбек Хариплер булан мисгинлени яны эди. Адилхандан башгъа ювугъу ёкъ экен Бий Хасайны анадашы, къурдашы, Чинг гиччи ининг шо эди. Гавур элде гёнгюнг ала эди, Уьйде къалгъан уьч ининг Тынчлыкъгъа башын салмаса, Беш-он гюнлюк ёл эди. Почдан-почгъа ёл салып, Югюрюп етип гелме бола эди. Бириси де сени артынгдан гелмеди, Гёрюшюп гёнгюнгдегин билмеди. Оьзденлер де, башы тенгли бийлер де Баргъан буса яман этди дермеди? Сексен сегиз сан сёкмей, Къавданлы къара ерге къан тёкмей, Къавгъалы гавур ол элде Къалып оьлюр бий Хасайым эрмеди!?

Къубагъа тюс – къонгур тюс (сероватый, бледно-бурый цвет).

Къубагъалы тавлар – оту, орманы саргъайгъан тавлар.

Дув къалып – улав, ташланып, ессиз къалып.

Къыямат гюн – ахырат гюн.

Къыл къадары – къыл оьлчевде, гьаран даражада.

Къыраллардан – ят ерлерден, йыракълардан (Гь-М. Абд.).

Къыргъынлар – кёп оьлюв, къырылыв чабушувлар, давлар, явлар.

Къузгъун букъса (буюкъса) да – къызгъын къавгъалы чабушувдан къузгъун къуш пысып, къоркъуп тынса да, токътаса да.

Хош хан – сююмлю, абурлу хан.

Намусуна къавшалмагъан, талмагъан – намусну авур гёрмеген.

Нар чекген – кеп чекген, леззет алгъан.

Сужда этген – къуллукъ этген, абурлагъан, сыйлагъан.

Ашкара шых аян берген – ачыкъ англатгъан.

Пинарларда (панарларда) – фонарларда.

Халбатдагъы суфулайын дин тутгъан – динни супудай гючлю юрютген.

Халифадай халкъны артындан уютгъан – пача, падишагьдай халкъны оьзюню артындан юрютген, инандыргъан.

Къарчыгъа къуш – къайыр къуш (сокол).

Хариплер, мисгинлер – амалсызлар, беземисгинлер, пакъырлар, ярлылар.

Гавур элде – орус пача Русияда.

Югюрюп гелме – чалт гелме.

Къавдан – къаврагъан, къуругъан от (жухлая трава).

Алдагъы бёлюкгеСонггъу бёлюкге