Гьакъыллы эшекни де, агьмакъ бёрюню де хабары

Бир юртда бир аврувлу къарт тамаза болгъан. Къатыны да оьлюп, ол яп-янгыз къала.

Бу къартны тирменге барып уьйренген эшеги болгъан. Бир керен къарт, ашлыкъ да юклеп, эшегин тирменге йибере. Эшек тирменге ашлыкъны да етишдирип, отлама чыгъа.

Бир тёбеден таба муну гёрюп, ач бёрю янына геле де, эшекге булай дей:

— Эшек, сен мени учун къысмат йиберген азыкъсан. Гьали мен сени ашайман.

— Яхшы, — дей эшек, — мен къачан да сени азыгъынгман. Бизин ата-бабаларыбыз да сизин азыгъыгъыз бола гелген. Адамлар бизин этибизни ашамай, кёбюсюн сиз, азын да итлер ашай. Гьюрметли бёрю-акъай, мени сагъа бир тилевюм бар.

— Гьы, айт, не тилевюнг бар? — дей бёрю.

— Мен бир аврувлу къартны эшегимен. Мени тирмен тартма йиберген. Мен барып унну етишдирип гелейим. Уьйде мени бир семиз къодугъум да бар. Ону да алып, юрт ягъагъа чыгъайым. Сонг не сюйсенг де этерсен.

— Уьюгюз не ердедир? — деп сорай бёрю.

— Юрт ягъада, — дей эшек.

— Къаравулугъуз-затыгъыз боламы? — деп сорай бёрю.

— Бар хари, эки къаравулубуз да бар, — дей эшек.

— Атлары кимлердир къаравулларыгъызны? — деп сорай бёрю.

— Бирини аты Гёнделен тогъас, бирини аты Тикчюй, — дей эшек.

— Сени атынг кимдир? — деп сорай бёрю дагъы да.

— Кёпбилген, — дей эшек.

«Бирден эки яхшы. Къой, баласын да ашайым. Баласы къушулукъгъа, анасы да тюшлюкге болур», — деп ойлашып, бёрю эшекни юртгъа йибере.

Ахшам бола. Бёрю юрт ягъагъа гелип токътай. Къарай, къарай — эшек ёкъ. Бёрю эшекни есисини къапу алдына гелип:

— Ва Гёнделен тотъас! — деп къычыра.

— Гёнделен тогъасны салгъанбыз, — дей, ичинден кюлемсиреп эшек.

— Ва Тикчюй! — дей бёрю.

— Тикчюйню де къакъгъанбыз, — дей эшек.

Бёрю бек ачувлана, тек сыр билдирмей, дагъы да:

— Ва Кёпбилген! — дей.

— Кёп билгенге тюгюлмю сен агьмакъны къырда къоюп, мен арангъа гиргеним, — деп жавап бере эшек.

«Эшекден де къуру къалдым, къодукъдан да», — деп, ач бёрю улуй туруп, юртдан чыгъа. Ону улуйгъанын эшитип, юртлу итлер ону артындан тюз бола. Бёрю итлерден гьаран къутулуп, дагъы шо юртгъа гелмесге ант да этип, агъачлыкъгъа гире.