Haqıllı eşekni de, ahmaq börünü de xabarı
Bir yurtda bir awruwlu qart tamaza bolğan. Qatını da ölüp, ol yap-yañız qala.
Bu qartnı tirmenge barıp üyrengen eşegi bolğan. Bir keren qart, aşlıq da yüklep, eşegin tirmenge yibere. Eşek tirmenge aşlıqnı da yetişdirip, otlama çığa.
Bir töbeden taba munu görüp, aç börü yanına gele de, eşekge bulay dey:
— Eşek, sen meni uçun qısmat yibergen azıqsan. Hali men seni aşayman.
— Yaxşı, — dey eşek, — men qaçan da seni azığıñman. Bizin ata-babalarıbız da sizin azığığız bola gelgen. Adamlar bizin etibizni aşamay, köbüsün siz, azın da itler aşay. Hürmetli börü-aqay, meni sağa bir tilewüm bar.
— Hı, ayt, ne tilewüñ bar? — dey börü.
— Men bir awruwlu qartnı eşegimen. Meni tirmen tartma yibergen. Men barıp unnu yetişdirip geleyim. Üyde meni bir semiz qoduğum da bar. Onu da alıp, yurt yağağa çığayım. Soñ ne süyseñ de etersen.
— Üyügüz ne yerdedir? — dep soray börü.
— Yurt yağada, — dey eşek.
— Qarawuluğuz-zatığız bolamı? — dep soray börü.
— Bar xari, eki qarawulubuz da bar, — dey eşek.
— Atları kimlerdir qarawullarığıznı? — dep soray börü.
— Birini atı Göndelen toğas, birini atı Tikçüy, — dey eşek.
— Seni atıñ kimdir? — dep soray börü dağı da.
— Köpbilgen, — dey eşek.
«Birden eki yaxşı. Qoy, balasın da aşayım. Balası quşuluqğa, anası da tüşlükge bolur», — dep oylaşıp, börü eşekni yurtğa yibere.
Axşam bola. Börü yurt yağağa gelip toqtay. Qaray, qaray — eşek yoq. Börü eşekni yesisini qapu aldına gelip:
— Wa Göndelen totʼas! — dep qıçıra.
— Göndelen toğasnı salğanbız, — dey, içinden külemsirep eşek.
— Wa Tikçüy! — dey börü.
— Tikçüynü de qaqğanbız, — dey eşek.
Börü bek açuwlana, tek sır bildirmey, dağı da:
— Wa Köpbilgen! — dey.
— Köp bilgenge tügülmü sen ahmaqnı qırda qoyup, men aranğa girgenim, — dep cawap bere eşek.
«Eşekden de quru qaldım, qoduqdan da», — dep, aç börü uluy turup, yurtdan çığa. Onu uluyğanın eşitip, yurtlu itler onu artından tüz bola. Börü itlerden haran qutulup, dağı şo yurtğa gelmesge ant da etip, ağaçlıqğa gire.