Гьали болдунг минав

Бир болгъан, бир болмагъан орманлыкъны пачасы арсланкъаплан болгъан. Ол бир керен агъачлыкъдагъы жанланы, гьайванланы бир ерге жыйып, оьзге йыртгъычланы да ювугъуна да гелме къоймай токътагъан болгъан.

Арсланкъапландан къоркъуп, ачдан оьле турагъан бёрю: «Яхари, ачдан оьлсем тюгюл дагъы кююм ёкъ. Яшыртгъын бир къоянны тутсам, арсланкъаплан не биле тура?» — деп ойлаша.

Къулакъ салып айланагъа яхшы тынглагъан сонг, бёрю асталыкъ-усталыкъ булан арсланкъаплан елеген орманлыкъгъа гире.

Бёрю юрюй туруп, орманлыкъдагъы талагъа чыгъып къала. Къараса, арсланкъаплан къыр атны яртысын да ашап, хырындан ятып тура. Бёрюню буту-къолу къартыллап, тез артгъа тартылма башлай. Арсланкъаплан муну эслеп: «Бери гел!» — деп, буйрукъ этип къоя… Бёрю, жанын увучуна алгъан кюйде, арсланкъапланны уьстюне бара.

— Не сюесен? — дей арсланкъаплан.

— Аявлу арсланым, ачдан оьлсем тюгюл дагъы кююм ёкъ. Гиччинев эт гесек берсенг ярамаймы! — деп тилей.

— Бий, эт гесек деген недир? Къонакъ учун сав атны тутуп да берермен. Алгъасамай тур. Ачувлу болайым! — деп, оьрге-тёбен атыла. Сонг бёрюге къарап:

— Ялым турдуму? — деп сорай.

Бёрю:

— Турду, турду, — дей.

Арсланкъаплан дагъы да акъырып, арт аякъларындан туруп:

— Къуйругъумну учу минав болдуму? — дей.

— Болду, болду, — дей бёрю, ону айланышындан къуванып.

— Гёзлерим айланамы? — дей дагъы да.

— Айлана, айлана! — дей, кепи гелип бёрю.

Артда арсланкъаплан яман гючю булан аваз этип атылып, отлап турагъан атны йыгъа.

— Магь, аша, тек дагъы гезик шу якъгъа айлансанг, анангдан тувгъанынга гьёкюндюрермен, — деп, къалын отланы арасына гирип гете.

Арсланкъаплан йимик мен де атланы йыгъып боламан деп ойлашып, бёрю башгъа агъачлыкъгъа бара. Мунда ол тюлкюге ёлугъа.

— Я, гьиллачы, не айланасан бу якъда? — дей бёрю. Тюлкю:

— Ачдан оьле тураман. Бир амал этсенг ярамаймы? — дей.

— Я, ювугъум, о недир сен сёйлейген! Аяйманмы, сав атны да тутуп берермен! Алгъасама сен, ачувлу болайым, — дей.

Бёрю ари атылып, бери атылып, тюлкюге:

— Ялым турдуму? — дей. Тюлкю яхшы къарап, башгъа гёрюнеген зат да ёкъгъа:

— Воллагь, турмагъан, бёрю агъай, — дей.

— Яхшы къара, уьюнг йыгъылмагъыр сени!

— Я тургъан, тургъан!

— Къуйругъум минав болдуму?

— Инан, гьали де болуп битмеген.

— Яхшы къара, къурумсакъ! — деп ачувлана бёрю. Тюлкю бёрюню англап:

— Токъта, токъта, муна гьали болуп геле минав, — дей.

— Гёзлерим айланамы?

— Айлана тура! — дегенде бёрю кавланып, талада отлап турагъан атны уьстюне атыла. Ат да онгай алып тебип, бёрюню сойралтып къоя.

Бу заман тюлкю гёзлери де аралып, оьле турагъан бёрюню уьстюне барып:

— Муна гъали гёзлеринг де айлана, оьзюнг де минав болдунг! — деген.