Хораз, къаз ва къой
Бир болгъан, бир болмагъан, бир юртда бир гиши яшай болгъан. Ону бир xоразы, бир къазы ва бир къою болгъан.
Бир керен ону хоразы терезебашда турагъан сукараны билмей тюртюп тюшюрюп, сындырып къоя. Ессиси ачувланып, ону къувалай.
— Ону неге къувалайсан, ол билмейли сындырды чы! – деп, къаз ессисини балагьындан чюмлей.
— Гьей, шугъар къара сен! Сен де гет! – деп, ессиси къазны да къувалай. Къой абзарда янгыз къала.
— Оланы неге къувалайсан, олар гюнагьлы тюгюл чю! – деп, къой атылып, ессисин сюзе.
— Я, сиз булагъа къарагъыз, булагъа! Сен де гет! – деп, шо гиши къойну да къувалай.
Хораз, къаз ва къой бир-бирин табалар ва агъачлыкъда бирче яшама башлайлар.
Арадан заман гете, къыш геле. Сувукъ болма башлай. Уьчевю де бирче ишлеме башлайлар ва оьзлеге тёле этелер. Тек тёле гиччи болгъан, шону учун да оланы бириси гезик булан гьар гече тёлени yьстюнде ята болгъан, къалгъанлары — ичинде.
Гечелени биринде тёлени yьстюнде хораз ята. Олагъа бир зат да болмай, гече оьте. Эртен ол уянып, ари-бери къарай, гёре – къар явгъан, айлана якъ ап-акъ. Бир якъдан бир къаралдын бир зат гёрюне. Тикленип къарай – тюлкю геле. Ону гёргендокъ, хораз къувун сала:
— Кукарекук, кукарекук! Туругъуз, тюлкю геле! Тюлкю геле!
— Тюлкю? Мен ону шолай чюмлермен чи, башы кюлкюге къалыр! – деп къычырып, къаз атылып тёледен чыгъа.
– Тюлкю? Мен ону шолай сюзермен чы, башы кюлкюге къалыр! – деп къычырып, къой атылып тёледен чыгъа.
– Тюлкю? Мен де ону шолай чокъурман чы, башы кюлкюге къалыр! — деп, хораз тёлени yьстюнде ари-бери юрюме башлай.
«Олардан чы къоркъмай эдим! Бирисин гьали ашарман, бирисин – тюшде, бирисин буса ахшамгъа къоярман!» – деп ойлашып, тюлкю булагъа ювукъ геле башлай.
— Кукарекук! – деп, хораз ону yьстюне атылып, гёзюн чокъуй.
– Къакъ-къакъ-къакъ! – деп къычырып, къаз да ону yьстюне атылып, къанатлары булан урма, авзу булан да чюмлеме башлай.
— Бэ-бэ-э, бэ-бэ-э, дагъы бизге гелме, гелсенг, шулай этермен! — деп къычырып, къой арекден чабып, мююзлери булан шолай ура чы, тюлкю гьатта учуп гете.
Тюлкю къачып гете, бу уьч ювукъ буса онгуп-оьсюп арив яшап къала.
✻: Сув алтын — алтынны лап да сыйлы тайпасы. ✻: Гъаз этмек — завх этмек, леззет алмакъ.