ЯМАН КЪЫЛЫКЪЛАНЫ БАЯНЫ
Ай дин къардаш! Тарикъатны шартларындан инг уллусу — яман къылыкъланы напсындан тайдырып, яхшы къылыкълар булан сыпатланмакъдыр. Адамны арив этеген затланы арасында яхшы къылыкъдан артыкъ арив этегени ёкъдур. Чархындагъы яман къылыкъларын тайдырмай туруп, гиши Аллагьу таъала булан ювукъ болуп да болмас. Яхшы къылыкълар булан сыпатлакмакъдан аввал яман къылыкъларын тайдырмакъ тийишли болмакъ учун, аввал яман къылыкъланы баян этейик. Яман къылыкълар он уьчдюр:
Аввалгъынчысы, дюньяны сюймакъдыр. Дюньяны сюймакъдан мурат — малны сюймакъ, къадилик-къартлыкъ йимик затланы сюймакъ демекдир. Ол аврувну дарманы — «гишини дюньялыкъ яны артмагъы Аллагьу таъала бермакъ булан бола, дюньяны сююп турмакъ булан болмай» деп юрегин токъташдырмакъдыр. Дюньяны сюймакъ гьар бир яманлыкъны башыдыр деп билмакъдадыр.
Экинчиси, оьктемликдир. Ол аврувну дарманы — инсанны заиплигин ойлашып, оьктемлик Аллагьу таъаладан оьзгеге тийишли тюгюл деп юрегин токъташдырмакъдыр. Даим оьзюню айыплерин зсге салып, оьзюне хорлукъ булан къарап, гъайры гишиге уллулукъну гёзю булан къарамакъдыр.
Уьчюнчюсю, гюнчюлюкдюр. Ол аврувну дарманы — гюнчюлюк оьзюню чархына зарар этегенин, гъайры гишиге гьеч бир зарары ёкълугъун ойлашмакъдыр. Гюнчю гиши даим къайгъыда, къыйынлыкъда турагъанын билмакъдадыр. Гиши оьзюне яхшылыкъ болуп, гъайры гишиден яхшылыкъ таймакъны сюе буса, — ол гюнчюлюкдюр, гьарамдыр. Амма гъайры гишиден де яхшылыкъ таймагъын сюймей, оьзюне де гъайрыгъа йимик яхшылыкъ болмакъны сюе буса, — ол сукъланмакъдыр, гьалалдыр.
Дёртюнчюсю, гишиге юрегинде кеклик✻ тутуп хуйланып турмакъдыр. Ол аврувну дарманы да гюнчюлюкню дарманы йимикдир.
Бешинчиси, гиши оьзюню амалларын уллу гёрмакъдыр. Ол аврувну дарманы — оьзюню нукъсанлыкъларын эсге салмакъдыр. Ол иш амалланы савабсыз этип зая этегенин де билмакъдыр.
Алтынчысы, ачувланмакъдыр. Ол аврувну дарманы — ачувланмакъ кёп пасатлыкълагъа йибереген зат болмагъын ойлашмакъдыр, арты пашманлыкъ гелтирегенин эсге салмакъдадыр.
Еттинчиси, къызгъанчлыкъдыр. Ол аврувну дарманы — малны къызгъанмай садагъа этмакъ ибадатланы инг яхшысы деп юрегин токъташдырмакъдыр. Сахават гишини Аллагьу таъаланы ягъында да, адамланы ягъында да юзю ярыкъ бола деп билмакъдадыр.
Сегизинчиси, гёземелликдир. Ол аврувну дарманы — халкъны ихтиярында я хайыр, я зарар ёкъ, хайыр да, зарар да Аллагьу таъаладан деп юрегин токъташдырмакъдыр.
Тогъузунчусу, тамаъкарлыкъдыр✻. Ол аврувну дарманы — тамаъкарлыкъ хайырны да тартмас, зарарны да гери урмас, Аллагьу таъаланы къадар этмакълыгъындадыр иш деп билмакъдыр.
Онунчусу, я дюнья учун, я ахырат учун касбу этмей бош турмакъдыр. Ол аврувну дарманы — бош тургъан гиши гьар затдан магьрюм болагъанын ойлашмакъдыр, оьзге бош турмайгъанлар булан ёлдаш болмакъдадыр.
Он биринчиси, къоркъачлыкъдыр. Ол аврувну дарманы — къоркъмакъ булан Аллагьу таъала къадар этген зат болмай къалмайгъанын эсге салмакъдыр.
Он экинчиси, ашгъа кёп иштагьлы болмакъдыр. Ол аврувну дарманы — ашны яхшысын талап этмей, аз ашап кёп ораза тутмакъдыр.
Он уьчюнчюсю, къатунгишиге кёп гьаваслы болмакъдыр. Ол аврувну дарманы — шайыхлар булан, яхшы гишилер булан олтурмакъдыр, къатун-къыздан арек турмакъдыр.