Yettilik
Bir keren biz yaşlar yettew bolup hawğa getdik. Hawubuz da tüzelmey qaytıp gelegende, yettibiz de tarlawğa girip yettişer qartıq ğabijay alıp, yolubuznu uzatdıq. Qaraybız, qarawulçu yolubuznu qırqıp toqtağan.
– Yaşlar, siz alıp qoynularığızğa tıqğan bu ğabijay camiyatnıki. Sorawsuz-solğusuz yulqup alıp getme uyalmaymısız! – dep ayıp etip de qoymadı. Qoşunu aldına eltip tökdyurtdü. – Biz de yetti üynü yesiridey bolup qaytdıq, – dep küstündü mağa bildirmey hawğa dep getip, uruçu sayalı tutulğan can qurdaşım.
Cağrafya (geografya) kitapda yazılğanğa göre, aldağı SSJB-ni (Sovet Sosialist Cumhuryatlanı Birligi) topuraq maydanı Hindni maydanından ese yetti keren (köp) ullu bolğan.
Bir aq saqallı atay:
– Erşi iş etip biyabur bolğunça, yetti qat yerni tübüne batğan da qolay! – dep qaynaşğan awletini awletine.
Yetti atasına yerli atların bilmeygen awletler yerge girsin! (aytıw).
Yaşlar, hali yetti atalarığızğa yerli, olar kimler bolğannı qaysığız bilesiz?
Yüz elli suallı Malikanı xabarından.
Qız: Yetti zat yetti zatdan toymay. Olar nelerdir? – dep sorağanda: – Gözler – qaramaqdan, qatıñişi – ergişiden, topuraq – yañurdan, ot – ağaçdan, alim – ilmudan, bay gişi – maldan, adam – yaşamaqdan toymay, – dep cawap bergen alim.
Hali «emçileni» yoq etdik, awruwlanı köp etdik» degen baş bulan yazılıp basmada çıqğan maqaläğa göz qaratayıq. Munda şulay yazılğan:
– Yetti baş samursaqnı balğa qoşup, açqarınğa aşasa, xurtlar (suwalçanlar) içinden qapçığı (dorbası) bulan çığar. Yada: ulan yapıraqdan çudu etip, yetti keren aşasa, qursaq awruwu toqtar.
Qız: Cennetni atlar neçedir? – dep sorağanda:
– Segizdir! – dep cawap bergen alim.
– Wa cennetni atların ayt! – degende:
– Daru-Ssalam, Cannatul-Ъadn, Al-Cannat, Cannatul-Firdaus, Cannatul-Mawa, Cannatul-Huld, Cannatu-Nnaim, – dep cawaplanğan alim.
– Cahannemni atlar neçedir?
– Segizdir, – degen wa «An-Nar, al-Hutama, Saqar, Saʼir, Laza, al-Cahim, Cahannem, Darul-Bawar – dep atların da aytıp bergen.
Qarağız, dünyada yettişer yaxşılıqlar köp.
Yaşlar tuwup, yetti günden beşikge salına.
Yaşlar yetti yıldan oxuwxanağa yürüme başlay.
Yetti ini-ağa, ömürleri başğa- başğa.
Bu çeçegen yomaqnı kim çeçme bola?
Bildigizmi?
Bilmedigiz busa, aytıp bereyim.
Birinçisi – «Yetti ağa-ini». Har cumanı günleri – yetti gün.
Atları başğa-başğa demek, cumanı yetti de günlerini atları; itnigün, talatgün, arbagün, xamisgün, cumagün, sonğugün, qattıgün.
Enemcaya (soltancaya) – yetti türlü tüslerden bola.
Enni segizlege de geçeyik: