Awurluq
Bu oyunda biri mualim, birisi mutalim bolup oynap bola. Mutalim – oxuwçu yaş.
Awur busa göterme, ne tarıqdır güçenme Tek, bilmey busañ yaman har neni de ölçeme.
– Awur awur ne awur? – Güçüñ çatmas iş awur. – Busa da çı bir zatlar bolar yeñil. – Bir zatlar çı bolar awur. – Har neni de ölçep bil! – Başğalanı bilmeymen. – Özüm çü men tirelmen. – Busa cawap ber mağa Kiloğa da yetişmey. Grammdan da artıq dey. Şoğar bizde ne dey? – Şo çu xari yilewke. – Yilewkeni awuru. Neçe grammdır ayt çı! – 1 yilewke – 384 grammdır, Şonu bilmes aşharamdır. (1 yilewke = 384 gr. yada 400 gr.) – «Ğay batmanbaş, batmanbaş» – Dey bola birewler. Batman✻ nedir, baş nedir? – Bazıq başdır – batmanbaş. Batman busa ölçewdür. – 1 batmandır – 6 yilewke. (1 yilewke = 384 gr.) – Bir dramm? – 2.942 gramm. (1 dramm = 2.942 gr).
– Göteregen – tügül put (luq) Neçe yilewke 1 put? – Şo bir put – – 40 yilewke. – Bir put bolar – neçe kilo? – Bir put bola – 16 kilo. (1 put = 16 kilo (kg) yada 40 yilewke.) – Putnu bildiñ, Funt neçedir? – 1 funt bolar 0.409 kilo (I funt = 0,409 kg.) 1 pint bolar? – 0.568 gram. (1 pint = 0,568 gr.) – Dört pint busa? – 2.272 gramm. 4 x 0.568 = 2.272 gr. 1 Mısğal?✻ – 1 Mısğal 4.265 gram. (1 mısğal = 4.265 gr.) – Üç mısğal? – 12.797 gram. (3 mısğal = 12.797 gr.) – Bir pay bolar.✻ – 44.435 milligram ülüş – Lot?✻ – 1 lot bolar 3 mısğal. 3 mısğal da 12.797 gram. – Bir unsiy?✻ – 29.86 gram (1 unsiy = 29.86 gr.) – 1 stoun? – 6.36 kiloğa yuwuq awurluq. (I stoun = 6.36 kg.) – Bir karat?✻ – 0.2 gram. (1 karat = 0.2 gr.) – Santigram? – Grammnı yüzden biri. – Busa ayt çı sen ulan. Aşlıq ölçer ne bulan? – Sabulap da, sahlap da, Kilolap da pudlap da, Sentnerlep de, tonlap da.
Sabu✻ nedir, sah nedir? – Sıp-sılama 1 sah✻ Bolar sağa 8 kilo. (1 sah = 8 kg.) – Sabunu çu bilmeysen? – Bir sabudur 4 sah, yada 32 kilo. 1 lot = 3 mısğal = 12.797 yada busa 2 put.
1 put? 16 kilo. (1 put = 16 kg.) – Bir kilo? – 1 kilodur 1000 gram. (1 kg = 1000 gr.) – 100 kilo? – 100 kilodur 1 sentner. (100 kg = 1 s.) – 1000 kilo? – Bolar şo da 10 sentner yada busa 1 tonna. (1000 kg. = 10 s. = 1 tonna.) – Tonum da yoq giymege. Boyum da yoq göterme Tek gerekmen şu tuzqapnı✻ Suwtirmenge eltmege.
(Enkeyip qapnı göteregen bola)
Oğ, ne awurdur! – Dorba tügül, bu – tuzqap. Qağıp alıp göterme. Bilmey busañ ölçeme, Ne tarıqdır güçenme. Geleyikmi kömekge Qollaşıp✻ götermege? Suwtirmenge eltmege.
– 1 tuz? – 1 tuz – bir pud nu 5 payıdır. – 1 qantar? – 1 qantar – bolar 44.928 gr. – 1 zolotnik? – 1 zolotnik 4.226 gr.
– Uwuç – qolnu içi (ayası) – orusça «gorst».
– Yumuruq – qolnu barmaqların qısğanda amalğa gelegen (toqmalı).
– Elik – (uzunluq ölçewü) imam barmaqnı gergendegi baş barmaqğa yerligi aralığı.
– Süyem – baş barmaqdan çinaçay barmaqğa yerligi aralıq.
– Qari – (orusça «lokot» – yarım metr – 0.5 metr), bilekni tirsegi.