I.II YIRÇI KAZAK HAKKINDA SÖYLENİLENLER

Nikolay Tihanov:

Dağıstanda lirik şair çoktur. Ben özellikle dört şair üzerinde durmak istiyorum. Çünkü, onlar öyle yükselmişlerdir ki, sanki Diklosmta, Bazardüzi, Şalbuzdağ ve Şah dağları gibidirler. Bunlar; Kumuk Yırçı Kazak, Lezgin Yetim Emin, Dargin Batıray ve Avar Mahmut Kahab Rosola'dır.

Yırçı Kazak, ilk Kumuk şairlerdendir. O, sanatında kendi yolunu çizerek, bu yolda devamlı başarılar elde etmiştir. Yırçı Kazak, Kumuk Prensler tarafından, kendi taraflarına çekmek için, saraya davet edilir; ama Kazak halkını bırakıp, suçsuz günahsız insanların cellatlarını övemez. Bundan sonraki hayatı hapishanelerde, zindanlarda ve sürgünde geçer. Bütün bunlara rağmen onun sağlam iradesi kırılmaz. Sibirya'ya sürgününden döndükten sonra kalemi yine halk için çalışır.

O, büyük bir şairdir. Onun nazmı Kumuk nazmının başlangıcı olduğu gibi gelecekteki Kumuk şairleri de rehberidir.

Efendi Kapiyev:

Geçmiş yüzyılın yarısında yaşamış ünlü bir şarkıcıdır. Kazak, halk arasında büyük bir şöhrete sahiptir. Onun etkisi Kumuk edebiyatı'nda hala devam etmektedir.

Rasul Gamzatov:

Yırçı Kazak'ın eserleri günümüzde de hala büyük bir zevkle okunmaktadır. Çünkü, bu eserler okuyanları heyecanlandırıyor, onların ilgilerini çekebiliyor. Bu nazımların içinden sanki milletin yüce ruhu yansıyor gibi.

Eserlerinde, insanın yükselmesi için gereken yüce idealler, hedefler nazmedilmiştir

Natalya Kapiyeva:

Onun kaderi zor bir inkılapçının kaderidir. Kazak, şiiriyle, şarkısıyla dağlı köylülerin, yoksulların yanında; zalimlerin karşısında idi.

Dağıstan'da hiç kimse adalet, eşitlik, bağımsızlık kavramlarını Yırçı Kazak kadar ilhamlı, açık ve seçik anlatamamıştır.

Bekir Çobanzade:

Kumuk edebiyatında en istidatlı şair Yırçı Kazak'tır. İfade etmedeki başarısını, hak ve adalet değerlendirmesindeki isabetli görüşünü, iç alemini mısralarına taşımadaki ustalığını Türkmen şair Mahdum Kulu'ya benzetmektedirler. Ama, Yırçı Kazak'ın üslûbu Mahdum Kulu'dan daha güzel, daha orijinal ve daha güçlüdür. Onun sanatı orijinalliği ve estetiği ile güzeldir.

Alim Paşazade Salavatov:

Kazak, halkın üzüntüsünü, çektiği acıları; halk diliyle kendisine has üslubuyla dile getiren bir şarkıcıdır. Bu nedenle Kazak'ı, Kumuk edebiyatında ilk şair olarak kabul ederim.^✻

C. M. Aliyev:

Rus edebiyatında Puşkin ne ise, Kumuk edebiyatında da Yırçı Kazak odur.