Орта авурлугъу нечедир?

Гьар къайсы уьйде де мизан терезелери (авурлукъну тартыв къуралы) болмай къалма имканлы. Болса да, шо мизан терезеде тартып авара болма не тарыкъдыр. Алда токъташдыргъан ашамлыкъланы, яшылчаланы, емишлени орта авурлугъун билме болагъан къайдалары бар туруп.

Къаьынгишилеге де, гьатта сиз яшлагъа да шу тюпдеги оьлчев къайдалары бек пайдалы болажагъына шеклик ёкъ.

Бу оьлчевлер токъташдырылгъан орта авурлукъда бериле.

Масала, бир картопну авурлугъу – 75-100 гр. Къапустаны – 1000-1200 гр. Чювюндюрню – 100-150 гр. Читаны – 75-100 гр. Баклажанны – 150-200 гр. Бадыржанны – 80-100 гр. Хыярны – 50-100 гр. Алманы – 100-150 гр. Гьайваны – 150-200 гр.

1 юкъкъа къашыкъ (гр.) аш къашыкъ (гр.) чай къашыкъ (гр.) Будай ун 160 - 8 Крахмал 200 30 10 Къарамашакъ (къарабудай) ярма 210 25 - Манный ярма 200 25 8 Илашгъа 100 25 - Дюгю 230 25 - Бурчакъ 220 - - Нохут 230 - - Шекер 200 30 8 Туз 325 30 10 Сют 250 20 5 Кама 210 50 30 Урлукъ май 240 20 7 Бал 325 - 8 Ханц 250 15 5 Томат-паста 220 25 8 Тююлген къара 200 9 5

^✻: Хытыр – ашалгъан, эсгиленген.

^✻: Къарышдыр – оьлчев; баш бармакъданг ченечей – бармакъгъа ерли аралыкъ.

^✻: Юге – агъачланы лап да йымышакъ тайпасы.

^✻: Барлы – акъчалы болгъун! (акъчасы кёп яш болгъур).

^✻: Чочкъадыр – гьисапны билмес томакъ, гъайсыз яшдыр. (Шо сёзню бирдагъы маънасы бар: «чочкъа – донгуз бала).

^✻: Батман – сагьдан гиччи оьлчев

^✻: Мысгъал – (мискъал деп де айтыла?) орусча «золотник», 4 граммгъа ювукъ бир оьлчев, яда бир затны бек гиччи увакъ пайы.

^✻: Пай – уьлюш, орусча «доля«

^✻: Лот – денгизни теренлигин оьлчейген 12.8 граммгъа ювукъ авурлукъдагъы бир къурал (алдагъы заманларда лоту – базман таш эди).

^✻: Унций – алда дарманханаларда (аптеклерде) юрюлеген оьлчев.

^✻: Карат – къыйматлы ташланы авурлугъун оьлчейген оьлчев.

^✻: Сабу, Сагь – бюртюклю ашлыкъланы авурлугъун оьлчейген агъач къутукъ, бочке йимик ичлерин ёнуп алып этген дёгерек оьлчев алатлар.

^✻: Тузкъап – орта гьисапда 200 килограммгъа ювукъ авурлугъу булангъы толгъан уллу къап

^✻: Къоллашып – яшлар болсун, уллулар болсун – бир нечеси бирин бирини къолларын чатырашып авур къапны бирче гётереген къайда.

^✻: Гьазыиннав – гиччи къыз деген маънада.

^✻: Биланнав – «билемисен» деген сорав сёз.

^✻: Сюем – узатгъанда башбармакъдан имам бармакъгъа ерлиги аралыкъ (16-17 см.); эсги оьлчев.

^✻: Къарыш – баш бармакъдан чиначай бармакъгъа ерлиги аралыкъны узунлугъу (20 см.); эсги оьлчев.

^✻: Къари – къолну тирсек бёлюгюню узунлугъу (48.8 см., 0.5 метр (ярым метр деп къоялар); эсги оьлчев.

^✻: Къулач – эки де билекни узатгъанда сол чиначай бармакъдан онг чиначай бармакъгъа ерлиги аралыкъны узунлугъу. (Сюем, къарыш, къулач – эсги оьлчевлер).

^✻: Пиала – аякъ.

^✻: Пинжан – чыны аякъ (орусча «кружка»).

^✻: Бир мамурав бичен – толмагъан арба.

^✻: Пир – мекенли бир, уллу бир.

^✻: Мингевге – кёплеге.

^✻: Бу айтывну маънасы «Яхшылыкъ да этер, яманлыкъ да».

^✻: Саз – согъув алат.

^✻: Уьюрлери – къошулуп бирге айланагъан ёлдашлары (орусча «член»).

^✻: Бу айтывну «Бар да – байрам, ёкъ да – гьайран» деген варианты да бар.

^✻: Урусбайсан – бир балагь гелтирер.

^✻: Чатмас – етишмес.

^✻: Къызыл ал – тюс, орусча «румяный».

^✻: Артын ал – терсине.

^✻: Ас – асбийчилени бир тайпасы, орусча «ласка».

^✻: Путлукъ таш – оьчешип атагъан таш, орусча «гиря».

^✻: Гюе – зиянлы жан, орусча «моль».

^✻: Къала – уллу беклик уьй яда шагьар, орусча «замок».

^✻: Къан – демек леззет ал.

^✻: Къайыр – хум.

^✻: Къайыр – ачывлу, оьчлю.

^✻: Къат-къат – уьстю-уьстюне салынып.

^✻: Къат(-макъ) – чыныкъ, эргиши бол.

^✻: Чакъалы – къозулары булангъы сирив.

^✻: Минг – мин, тувма дамгъа.

^✻: Минг – санав.

^✻: Бой-сой – гёрюнюш, арив гёрюнюш.

^✻: Сюр – яхшы яша, йыбанчлы яша.

^✻: Такъмакъ – йыбавларда эргиши ва къатынгиши эришип айтагъан (оягъындан чыгъарып) сарынлар.

^✻: Такъмакъ – илмек.

^✻: Чалдырар – кюйлер, гелтирер (макъамын).

^✻: Теп – накъыра (согъув алат).

^✻: Токъсан – тойгъансан, семизсен.

^✻: Тюе – сумасындан бюртюклерин айыра.

^✻: Тюш – тюш аш.

^✻: Хаба – акъчалыкъдан гиччиси, къолгъа тутагъан сув алат

^✻: Пинжан – сукарадан гиччиси.

^✻: Чал – ёл къой, тай.

^✻: Чал – акъ гирген, акъ чачлы.

^✻: Чалтик чек – чалтик оьсеген шере, кёл (сув йиберип толтура ва бишгинче сувда сакълай).

^✻: Мизан терезеде – авурлугъун оьлчеген путлукъ, чекмелер.

^✻: Чек – путлукъда тарт, авурлугъун бил, терезеде-чекмеде тарт.

^✻: Чек – акъча яда финанс шагьатнамалыкъгъа береген кагъыз.

^✻: Чоргъа – быргъы гесек.

^✻: Чоргъа – чор, берч, агъачны терегинден чыкъгъан бутакъны гесген сонг темирдей къатып къалагъан орну.

^✻: Яз – чыныкъ, машгъул бол.

^✻: Яз – тегишле, бюрюшмелеринг тайдыр.

^✻: Нажакъ балта – агъач ярагъан хас балта.

^✻: Ямавлар – къол ялгъар, англавунгну артдырар.

^✻: Авлетине – яшыны яшына, торайгъа.