Eñiligim, Señiligim, eşikni aç!
Bir bolğan, bir bolmağan, bir eçki bolğan. Eçkini eki balası da bolğan. Bulanı bir qalın eşigi bulanğı üyü de bolğan. Eçki balaların üyde qoyup, bulağa eşikni de bek bekletip, özü har gün barıp otlap, yelinin sütden, arqasın otdan tolturup qayta bolğan. Har gün üyge yetgende eçki balalarından süyünüp, bulağa:
— Eñiligim, Señiligim, eşikni aç! Sizge anağız arqam tolturup ot geltirgenmen, yelinim tolturup süt geltirgenmen, — dey bolğan. Bular da eşikni açıp, anasın şat qarşılap, otdan aşap, sütden içip, köp kep ete bolğanlar.
Bir gezik otlawda otlap turağan zamanda eçkige börü qarşı bola. Börü oğar soray:
— Ne etesen, eçki, otlaymısan, qayda yaşaysan, neçik yaşaysan, balalarıñ barmı, neçe bar, saqlap bajaramısan? — dey. Eçki cawap bere:
— Üyüm de bar, eki balam da bar, şat turaman, — dep.
— Ullumu, kim deysen balaña? — dep soray dağı da börü.
— Birine Toğanaq, birisine de Ulluçüy deymen, — dep cawap bere, qorqmayğan bolup, eçki.
Börünü awlaqda görüp, onu muradın bilip, eçki axşam qaytıp, balaların aşatağanda bulağa ayta:
— Men yoqda sizin yanığızğa börü gelme yaray. Ol mağa otlawda qarşı bolğan edi, balalarıñ barmı, atı kimdir, qayda yaşaysan dep soray edi. Wöregiz, ol gelip sizge mendey bolup qıçırsa, eşikni açmağız, ol sizin atlarığıznı mağa sorağanda, men oğar birine Toğanaq dep, birisine de Ulluçüy dep aytaman degenmen. Ol gelse, şolay qıçırır, siz de oğar aytarsız toğanaqnı da salğanbız, ullu çüynü de qaqğanbız dep. Haliden soñ sizge men ekenni bildirmek uçun eşikni arasından muna şu barmaqlarımdağı altın yüzükleri bulanğı aq ayağımnı görsetermen, şonu görgende tügül açmassız, — dey.
Balaların bek buwarıp, erten eçki dağı da otlawğa gete. Bir zamandan börü, eçki yoqluğun bilip, bulanı üyüne gele. Eçkini tawuşuna oşatıp, bu eşikni artından qıçıra:
— Toğanaq, Ulluçüy, açığız, balalarım, eşikni, sizge süt de, ot da geltirgenmen! — dep.
Ulaqlar munu tanıp:
— Toğanaqnı da salğanbız, ullu çüynü de qaqğanbız, sen bizin anabız tügülsen, — dep aytalar.
— Nege tanımaysız, men sizin anağızman, açığız, — dey börü, tawuşun eçkini tawuşuna dağı da bek oşatıp.
— Sen bizin anabız tügülsen, bizin anabıznı aq bilegi, bileginde altın bilezigi bar, — dey ulaqlar dağı da.
Şo zamanda börü tirmenge barıp, ayağın unğa bölep, barmaqlarına salamdan yüzükler de etip, qaytıp gele de, dağı da qıçıra:
— Muna meni aq bilegim, altın yüzüklü barmaqlarım, açığız hali sama! — dey.
Bular da inanıp, açalar. Börü gire de, gidiwleni yutup qoya.
Axşam bola. Eçki dağı da arqasına ot da salıp, yelinin sütden de tolturup, üyüne gele. Qarasa, eşik açıq, üyde heç can yoq. Bu şossahat bile börünü işin. Otun da şonda qoyup, çığıp, yolda yez müyüzlerin de çarda çarlap, tüppe-tüz börü turağan yerge bara. Mine de börünü qalqısına, atıla başlay.
Börü tawuşnu eşitip:
— Kimdir meni qalqımda tapur-tupur etegen, hinkalıma da çañ tegüldü! — dey tüpden taba.
— Men-men-men, men-men-men! Bir müyüzüm yer süre, bir müyüzüm kök süre, çıqsana sen maydanğa! — dey eçki.
Börü cawap bere:
— Men tügülmen seni balalarıñnı aşağan, ol palan yerdegi ayuwdur, — dey.
Eçki bara da, ayuwnu qalqısına da minip, atıla. Ayuw da soray:
— Kimdir meni qalqımda tapur-tupur etegen? Taxanama da çañ tegüldü! — dep.
— Men-men-men, men-men-men! Bir müyüzüm yer süre, bir müyüzüm kök süre, çıqsana sen maydanğa! — dey eçki.
— Men tügülmen seni balalarıñnı aşağan, börüdür, — dey ayuw.
Eçki dağı da qaytıp, börünü qalqısına bara, dağı da atıla başlay. Börü hinkalın aşap bitip, çığa. Bular uruşa başlay. Eçki eki müyüzü bulan süzüp, börünü qursağın yarıp qoya. Birden "maaa" dep, börünü qursağından eki de gidiw atılıp çığa. Eçki, Eñiligin de, Señiligin de alıp, üyüne qayta.