Биринчи Бёлюк

Ёмакъланы башлай ёмакъ

Орманланы, тав-тюзлени, Дериядай, денгизлени Артында бир юрт болгъан. Шо юртда бир къарт болгъан. Уьч яшы бар тамазаны. Гьакъылтёбе уллу уланы, Ортанчысы, ай, бир мадар, Гиччиси — уллу абдал.

Будай чачып яшай булар, Будай экмек ашай булар. Къалгъан будайын нете? Сатма, шагьаргъа элте. Акъча салма бокъчасы, Санап ала акъчасын. Бокъчасы толуп артда Булар уьюне къайта.

Азмы-кёпмю, гете заман. Бир иш бола шонда яман: Бир жан гире будайгъа, Таптап юрюй гьал-гьайгъа.

Яшлар яман талчыгъа, Гёзлеринден гёзьяш чыгъа. Ойлаша-ойлай булар Урчуну тутма ёллар.

Кюй ёкъ энни уьйде ятма, Будайлыкъда тарыкъ къатма. Муна, янгы къашкъарала, Уллу яшы онгарыла. Сенек алып ва балта, Будайны сакълап къата. Яман бир чарс гече геле. Уланпавум къоркъуп оьле. Яхшы чырмап башын да, Бижакъ тюпде яшына.

Гече гете. Гюн гете. Уланпавум юртгъа ете. Ув да тёгюп уьстюне, Эшик алда кюстюне: — Гьей, юхучу беденелер! Ачыгъыз, ач, тез-тез, гьейлер! Явун явуп яман къатты, Бар ерим сувгъа батды!

Эшик ачып инилери: — Гел! — дей. — Исин, гелип бери. Айт чы, — дей. — Пысып турмай, Будайыбыз ким урлай? Онггъа-солгъа буруп башын, Дуа эте обур яшым.

Сонг, олтуруп, булай башлай: — Валлагь, ишлер бузукъ, яшлар! Сав гече турдум къатып, Ял алмадым бир де къатып. Мени насибим ёкъгъа, Бир къыйын чы гелди чакъгъа. Явуп, кёк тешилгендей, Зыгъы-зыгъы болдум чу, гьей! Ялкъыв эди, огь, не яман, Тек бары зат эсен-аман.

Атасы бек рази бола. Уланпавун макътап ала: — Сен къоччакъсан, Данила, Мисал учун айтсам сагъа, Гьалал къуллукъ этдинг магъа. Къоркъуп шондан гетмединг, Акъ сакъаллы атангны Элге эрши этмединг.

Гене къайтып къашкъарала. Ортанчысы онгарыла. Сенек алып ва балта, Будайлыкъны сакълап къата. Гече яман сувукъ бола, Сакълавчуну сувукъ ала. Тишине-тиймей тиши, Къачмакъда муну иши. Гьеч къарамай артына, Къачып къайта юртуна. Сакълап чыгъа, салмай ялын Хоншу къысырны чалын.

Къоччагъымда къоркъунч арта, Танг белгиде юртгъа ёрта. — Беденелер не юхлайсыз? Мени кююм бек къолайсыз! Сувукъ болуп яман къатты, Ичеклерим бузлатды!

Ачып олар эшиклени: — Гир! — деди. — Сен айт чы энни, Будайлыкъда не гьал бар? Уручу кимдир?! Не хабар?

Сакълавчу яш дуа этди, Онггъа-солгъа башын экди. — Будай сакълап, къатдым оьзюм, Гече бою юммай гёзюм! Мени насибим ёкъгъа, Уллу къыйын гелди чакъгъа. Ичиме сувукъ урду, Сав гече чабып турдум.

Атасы макътап ала: — Сен къоччакъсан, Гаврила! Башлай гене къашкъаралма, Гиччиси тарыкъ гьазир болма. Тек къулагъы ёкъ ишде, Йырлай, ятып мююшде: — Гелип тура мени къурчум, Гьайран арив гёзел учун! Агъалары къызып гете, Гиччисине теп-теп эте. Пайда чыкъмай — кёп акъыра, Тамакъларын къарлыкъдыра. Тек гиччиси, турмай, ята…

Сонг атасы гелип айта: — Бар, Вансув, сакълавгъа бар. Атанг сагъа къаптал алар. Къоз да аларман сагъа, Тойгъунча ашамагъа. Кёрюкден тюше сонгра Иван, Йыртыкъ тонун ала аван???. Ярты къалач да алып, Будайлыкъда токътай, барып.

Гече бола. Юлдуз яна. Бу тарлавну айлана. Сонг, таман деп, олтуруп, Ют тарыгъан йимик ашай. Яхшы кюйде ашап-тоюп, Юлдузланы санап башлай: — Бир, эки, уьч… Нече юлдуз? Кёкден ерге гече юлдуз… Иван шолай пикир эте. Бир тавушлар чыгъып гете! Ат кишнейми? Гьейлер, бу не? Иван тура, гьазирлене. Лап ювукъда, гьейлер, вая: Бир байталны гёрюп къоя! Байтал арив, къарай бек сакъ, Оьзю буса къар йимик акъ. Алтын ялы — увакъ бурма, Ерге тийип къалма тура.

— Гьа, бу болгъан экен Урчубуз! Токъта чы сен! Масхарам болмай мени, Сыртынга минермен сени! Гьей, сен оьлеген оьлет!

Табып шонда бир мюгьлет, Иван байталгъа ёрта, Къагъып къуйругъун тута. «Замп» деп, сыртына мине, Тек алгъасап амалсыз Минип къала терсине. Къутургъан затдай байтал, Яшны чюе, оьрге ата! Эки гёзюн аралта! Йылан йимик, бойнун бура, Окъдай, учуп бара тура! Елдей болуп, авлакъларда Алпыллай ат къыр якъларда. Орлар-чорлар къаршы бола, Ер булан бир болуп къала. Гючю бар чагъы чюе — Иванны йыкъма сюе.

Тек Иван да тюгюл шашгъан, Арып-талып байтал артда, Уьстюндеги яшгъа айта: — Болмадым йыгъып сени, Сеники болдум энни! Гьали мени гьайымны эт, Ялгъа магъа бир ер гёрсет. Тек магъа бир тынгла улан: Уьч тангда сен гезик булан Чыгъар мени генг авлакъгъа, Гезеп гелме якъ-якъда. Уьч гюнден сонг савгъатгъа Эки ат къозларман сагъа. Дюньяда болмагъан атлар, Ажайып бир аламатлар!

Тай да къозларман, оьзю Ерден уьч сюем, тюзю. Эки оьркечли тулпар тай, Къулакълары аршынлардай. Атланы сен, сат сюйсенг, Тайны сатма, вёре, сен. Берме, белбав, бёрк берсе де, Кёп ашлыкълар, берсе не де. Къайда бусанг да, таймай, Къурдаш болар сагъа тай. Къышда ондан исив етер, Яйда сени салкъын этер. Ач болгъанда, аш берер, Сувсапда, бал ичирер. Мен де къыргъа гетип гене, Гюч сынарман эркинине».

Атны ол къошгъа салгъан, Туварчылардан къалгъан. Алдын буса, къырдан таба, Гьайван тери булан яба. Муна, янгы танг къата, Иван юртуна ёрта. Къычырып йырлай эртенчакъ: «Сакълав этме баргъан къоччакъ!»

Ол мине канзилерден, Эшикни тарта бирден, Бары гючюн салып къагъа, Уьйлер аз къала авмагъа. От тюшгендей къычыра, Дюньяны бузуп бара: Агъалары тез туралар, Тили тутулуп, къычыралар: «Кимдир, шонча къагъагъан?!» — «Менмен, гьавлия Иван!»

Олар ача эшиклени, Абдалны гийире энни, Урушалар бир-бирлеп, Жаныбызны алдынг деп. Иван бизин таба ерин: Абасын ва гётеклерин Чечмей, кёрюкге мине, Шондан хабары геле: Гьайрангъа къалдырып гьатта Гече гёргенлерин айта: «Сав гече юхламадым, Юлдузланы санадым, Ай да чы болгъандыр оьрде, Тек мен эслемедим бир де. Бирден бир илбис чыкъды, Сакъаллы ва мыйыкълы, Чырайы бар — мишик чырай, Гёзлери шо бошгъаплардай. Шо шайтан чаба туруп, Къуйругъу булан уруп, Будайны тёкме башлады. Мен де шонда адашмадым — Мени масхарам болмай, Сыртына миндим алай. Алып, бир къачып бара! Аз къойду башым яра. Турмадым мен къоркъуп-пысып, Къысмачлайын тутдум къысып. Кёп атылып, обурбаш, Ялбарды, болуп юваш: «Оьлтюрмей къой! Мен сагъа Сёз беремен — сав бир йылгъа, Яман къылыгъым ёйма, Аминли халкъны къойма».

Шекленсем де шайтангъа, Разилешдим айтгъангъа». Шонда хабарчы талды, Эснеди, къалгъып къалды. Чувланса да, чыдамады, Булар хыйлы кюлеп алды, Муна уллу абдал деп, Къурсакъсыз болду кюлеп. Гюнагь буса да къартлагъа, Кюлемек шолай затлагъа, Кюлеп завх этди къарт да, Гёзьяшы чыкъды гьатта.

Шо гече де гетген-битген, Азмы-кёпмю заман, оьтген, — Гьеч биревден бир зат да, Эшитмедим мен артда. Шо да бизге аварамы, Заманны тутма боламы? Чабып, нечик тутайыкъ… Ёмакъны узатайыкъ.

Гьы, бир керен шо Данила (Оьзю де байрамгюн бола), Ичип, тутмай аягъы, Чалгъа геле баягъы. Къарап къала аламатгъа, Алтын яллы эки атгъа! Оюнчакъдай тай да бар, Ерден уьч сюем болар! Эки оьркечи де бар тай, Къулакълары аршынлардай. «Гьы, мен англадым энни, Абдал мунда нетгенни, — Деп сёйлене Данила.

Ичгени тайып къала, Данила уьйге чаба, Тез Гавриланы таба: «Гёр сен, нечик аламатгъа Алтын яллы эки атгъа Ес болгъан бизин абдал! Эшитмегенинг эшитип къал». Данила да, Гаврила да Бары гючюн салып чаба, Къычытгъан толгъан авлакъ, Булар буса ялан аякъ.

Уьч сюрюнюп ала булар, Эки гёзюн окъалайлар, Ер-ерин сыйпап-къашып, Атлагъа ете шашып. Кишней ва пышгъыра атлар, Яна гёзлери-якъутлар! Бурма-бурма бурулуп, Къувлуй алтын къуйругъу. Алмаз туякълары да бар, Наллары да жавгьар наллар. Къарап тоймасдай затлар, Пачалар минер атлар! Кёп къарайлар, кёп алалар, Къыйшыкъ болма аз къалалар. Агъасы адап къалгъан: «Буланы къайдан алгъан? Тек халкъда бир айтыв чу бар: Хазналар табар абдаллар! Уруп, башынг яр гьатта, Сен тапмассан манат да! Гьы, Гаврила, нетме герек? Тахшагьаргъа элтме герек. Тулпарлар батма тарыкъ, Байлагъа сатма тарыкъ. Акъчасын да тенг бёлербиз, Нетме герек, сонг билербиз. Акъчанг болса, айынарсан, Ашап-ичип айланарсан, Кисенге бир къакъ да къой! Абдалны буса бир ой Къайдан гелсин къакъ башына — Атлары къайда яшына? Къой, къыдыра къалсын ол, Къайда, ур чу къолгъа къол!»

Тез гелишип, булар муна Къучакълаша ва чокъуна. Артда булар къайтара, Атланы айта бара, Этежек завхун да къоша, Тонкъу жанны да тамаша. Арт-артындан гюнлер гете, Муна, базар гюн де ете. Танг булан туруп булар Тахшагьаргъа баралар, Атларын сатып гелме, Гьавузда сорап билме, Шагьаргъа алман гемелер Мал алма къачан гелелер, Сонг атланы да урлап Гетелер яшыртгъынлап.

Гюн де муна тура батма, Иван онгарыла ятма. Ёлбойда да бош турмай, Экмек ашай ва йырлай. Авлагъына ете ёлу, Бичиминде эки къолу, Башгъа тюгюл бир пандан,??? Къошгъа гире хырындан. Бары зат алдагъы гьалда, Тек тулпарлар ёкъ чу чалда! Янгыз тонкъу-оюнчакъ, Атылып ойнай чакъ-чакъ!

Къулакъларын тербете тай, Аякъларын бийите тай, Чалгъа таян Иван Улуп башлай бек яман: «Огь, алтын яллы атларым, Огь, бир аламат затларым! Урушмадым-урмадым, Къайсы шайтан урлады! Итни бири! Тас болгъур сен, Мурдар оьлюп табулгъур сен! Ахырат кёпюрлерден Дёгереп гетгир бирден! Огь, алтын яллы атларым, Огь, бир аламат затларым!»

Шонда тай булай кишней: «Иван, талчыкъма тюшмей, Ишлер бырыкъ — ёкъдур сёзюм, Кёмек этме барман оьзюм Айыпны шайтандан ал — Эки де агъагъа сал! Ай, нетемен бош варыллап, Иванпав, ялынгны тап, Тез магъа минип олтур, Тек, тилеймен, бек сакъ тур, Боюм гиччи, этдингми эс, Тек артымдан бир ат етмес. Яхшы чапсам, шо заман Жинлерден де озаман».

Тулпар тайым ятып токътай, Иван минип, къатып токътай. Къулакъдан чырмап алып, Сонг къычыра ярсалып!??? Тонкъу тай силкинип алды, Эретурду, къартыллады, Пышгъырды, ял тургъузуп, Бир созуп къойду! Созуп! Тонкъу тайым окъдай уча, Дёрт туякъдан учгъун чача, Гетмей эки мюгьлет де, Замп деп артындан ете. Агъалары адап къала, Елкелерин къашып ала,

Иван ачувлана бек: «Уятдыр уру этмек, Сизде гьакъыл кёпдюр бизден, Тек Иван намуслу сизден, Иван атлар урламай».

Уллусу айтды булай: «Гьей, Иваша, азиз иниш, Яшырмайбыз — биз этген иш, Тек сен де, гьакъыллыбаш, Бизин яшавну ойлаш: Будай чачсакъ да, не тюше, Ашгъа да гьаран етише. Тек ашлыкъ къалса болмай, Нетербиз оьлюп къалмай? Уллу къыйын къыйнай туруп, Гетген гече биз олтуруп, Талчыкъгъа-дертге тарып, Ойлашдыкъ, нетме тарыкъ? Олай урдукъ, урдукъ булай, Артда токъташдыкъ шулай: Бир минг манатгъа сама Сени атларынг сатма! Сагъа да бек рази къалып, Янгы гийим гелме алып, Этиклер де табанлы, Занглы бёрк де, яманмы? Къартыбыз да къавжап къалгъан, Ойлап къара — зайып болгъан, Амма яшама герек, — Гьакъыллы адамсан бек».

Иван айта: «Олай буса, Барыгъыз да, болмай буса… Сатывлагъа салыгъыз, Тек мени де алыгъыз!» Агъалары яман къарай, Алмай къойма къайдан ярай?! Гече де ювукъ бола, Чакъ да бек сувукъ бола. Адашмакъдан къоркъа олар, Токътап къалма токъташалар. Атланы да ойлайлар, Терек тюпге байлайлар. Артда ашгъа багъа булар, Аз-маз зат да «къагъа» булар, Гьариси билгенни эте, Аллагь бергенни эте. Данила эс эте бирден Ярыкъ геле йыракъ ерден. Сол гёзюн къысып багъа Ол шонда Данилагъа, Сонг ёткюрюп бек астаракъ, Ярыкъны гёрсете йыракъ. Елкесин къашып тербей: «Огь, не къарангыдыр, — дей, — Масхарагъа сама да ай, Кёкден бизге къачан къарай! Гьалыбыз гьатдан озуп, Дувадакъдан да бузукъ. Къара чы бир, муна, шолай, Бир тютюн гёрюне бугъай. Шо отдан алсакъ эдик, От ягъып болсакъ эдик! Чап, иним Иван, тынгла, От болмаса болмай, англа! Болгъан бусады??? яда Отлукъ ташым сама да!»

Оьзю буса ойлай энни, Яр бассын деп шонда сени! Гаврила айта шонда: «Ким биле, не зат яна! Къачакълар чыкъса, соярлар, Кимбилди этип къоярлар!»

Бош умутлардан байгъа, Абдалым мине тайгъа. Аякълары булан ура, Къолу булан силкип тура, Къычырып, гьарай сала… Тай да, учуп, тас бола!

«Худайдан бизге бир кёмек! — Деп Гаврила къычыра бек, — Дуа охуп чыгъа алгъа. — Не жин тюшген абдалгъа?!»

От гючлене баргъан сайын, Баргъан сайын къоша тайым. Токътай ювукъгъа барып, Авлакъ, гюндюздей, ярыкъ. Гьайран шавла агъа бютюн, Тек исив ёкъ, не де тютюн. Иван бола ажайып: «Не шайтан, — дей иржайып. — Ярыкъдан беш бёрк толар, — дей, — Тек исив ёкъ, не тютемей. Ажайып от лавуллай!»

Айта шонда тонкъу тай: «Гьайран къанат гьар бир якъдан, Къалгъан оьзю Бийдаякъдан. Насипли болма сюйсенг, Шо къанатгъа тийме сен. Алгъан адам артда билер, Къанатдан кёп къыйын гелер», — «Бас кёрюкню, алмай ял», — Деп хонтурлана абдал. Къанатны ала, яшырмай, Чюпюреклер табып чырмай. Бёркню ичине сала. Къайтма деп онгарыла. Агъалагъа Иван къайта, Олар сорай, бу да айта: «Гьайдап, ярыкъгъа чапдым, Гюйген тюпгючню тапдым, Шонда бары гючюм салдым, Бувулмагъа аз зат къалдым. Бир сагьат уьфюрдюм бек, Сёндю де къалды тёнгек!»

Агъалары: «Огь абдал!» — деп, Танг къатгъынча турду кюлеп. Иван арба тюпде юхлап, Танггъа чыкъды хоруллап.

Тангда атланы екдилер, Тахшагьаргъа етдилер. Токътады атбазарда, Уллу къалалар алда. Тахшагьарда бир адат бар — Шагьарбашда бар ихтияр, Шагьарбаш изну бермей, Сатыв-алыв юрюлмей. Гюн чыгъа кёкню тёрюне, Муна шагьарбаш гёрюне, Минип чыкъгъан атына, Юз ясавул артында. Узун мыйыкълы чавушу, Йыракъдан геле тавушу. Алтын зурнайын чала, Халкълагъа хабар сала: «Ачыгъыз, гьей, тюкенлени! Алыш-бериш ярай энни! Къаравуллар олтурсун, Тюкен алда сакъ турсун, Къалмагъал-къавгъа болмасын, Питне тюшюп къалмасын! Халкъны алдатып, пислер, Айланмасын илбислер!» Тюкен ачып кюпеслер де, Халкъны чакъыра ер-ерде: «Гьей, намуслу агъалар, Не сюйсегиз, мунда бар! Аллар да бар, шаллар да бар, Айтып битмес маллар да бар!» Алывчулар етелер, Алыш-бериш этелер. Кюпеслер акъчаны баса, Къаравуллагъа гёз къыса. Шагьарбаш шонда гьона, Атбазаргъа айлана. Къараса — халкъ ябурулгъан! Орамлар, ёллар ябулгъан. Къара чавкедей, гьейлер! Къычыралар, кюлейлер! Шагьарбаш бола тамаша — Халкъ неге шат бола, шаша? Шонда буйрукъ бере ол — Тазалансын халкъдан ёл! «Ёлдан ёюл, ёлдан тай, халкъ! Гьай шайтанлар яланъаякъ». — Мыйыкълылар къутура, Ёрмелер булан ура. Шонда халкълар хозгъалыша, Бёрклерин чече, тайыша.

Сыдыра болгъан атлар, Арасында эки ат бар, Яш тор атлар бойнун бура, Алтын яллар толкъун ура, Бурма-бурма бурулуп, Къувлуй алтын къуйругъу.

Къарт бизин, жыйса да эсин, Хыйлы къашыды елкесин: «Гьайран зат, деди, — дюнья, Гьайрандан толгъан, вая!» Сав ясавурлар башын эге, Гьайран болуп бу сёзлеге. Шагьарбаш шонда, къара, Къатты кюйде бувара, Тулпарланы алмасын деп, Къавгъачылар къалмасын деп, Пачагъа гете оьзю Гёргенни айтма гёзю. Сакълавгъа адамлар сала, Оьзю къалагъа тюз бола.

Къалагъа гелип, айта: «Геч менден, пача-ата! — «Ларх» деп бирден йыгъыла, Ер булан бир болуп къала, — Къойма жазаламагъа, Сёйле деп бувар магъа» Пача айта: «Сёйлеп йибер, Тек булгъама, англатып бер!» «Ялгъан болмас сёзюмде, Шагьарбашман оьзюм де. Иш учун деп мен оьлемен!» «Ай къой, билемен, билемен!» — «Бугюн, къуллугъум баргъа Баргъанман атбазаргъа, Барсам — къарачавкедей халкъ, Толуп къалгъан айлана якъ, Нетерсен, буйрукъ бердим, Халкъны къувуп йибердим. Пача тавум, мен оьлейим, Етип барсам, не гёрейим — Сыдыра болуп атлар, Арасында эки ат бар, Толкъун ура алтын яллар, Туякъларда жавгьар наллар, Бурма-бурма бурулуп, Къувлуй алтын къуйругъу! Эретургъан яш, тор атлар, Бир ажайып арив затлар!»

Пача:, турушу гелмей: «Атланы гёрейик», — дей, — Гьайран атлар ерде къалмас, Биз алсакъ да яман болмас. Арбам къайда, гьей! Гьона Арба геле алдына. Жувунуп, гийинип дайдай, Пача базар якъгъа гьайдай. Артында ясавуллар! Атбазаргъа ете булар. Шонда бары тизден тура, Пачагъа къычыра «Гьурра!», Ол башын ийме башлай, Атылып тюше яшдай. Тулпарлардан гёз айырмай, Якъ-ягъына чыгъып къарай, Арив сёйлеп олагъа, Аста сыртына къагъа. Ишый тик боюнларын да, Сыйпай алтын ялларын да, Яхшы къангынча къарап, Сонг башлай пача сорап: «Айтыгъыз энни, гьей уланлар, Кимникидир шу къунанлар? Есси ким? Шонда Иван Бир байны йимик, инан, Бичимине къолун салып, Жавап берди бек оралып: «Пача, меники атлар, Еси де менмен, не бар?» — «Экисин де мен аламан, Сат!» — «Мен алышдыраман!» — «Айт чы, берейим не мал?» — «Эки беш бёрк гюмюш сал!» — «Шо чу он бёрк болуп къала, Чегип берме, буйрукъ бола, Рагьмулугъуна гёре, Уьстев беш манат бере. Ол бек чомарт пача болгъан. Он йылкъычы, бек къартайгъан, Атлар булан гетди гери, — Алтындан тикмелери, Сакътиян ёрмелери, Къапталлары терекли, Шалбарлары юз ренкли. Тек ёлда, муна кюлкю, Тулпарлар яман уьркюп, Йылкъычыланы таптап, Ивангъа къача алпыллап.

Пача да гери къайта, Ивангъа булай айта: «Тулпарлар бизге тынгламай, Биз булай этмесек болмай: Къаламда ишлеп къалсанг, Алтынлар да тагъарсан, Бир арив гийинерсен, Майда бишлакъдай юзерсен, Аранын-атын шонча Сагъа тапшура пача! Пача сёзюм бердим сагъа!» Разимисен?» — Насип магъа! Къалада къалажакъман, Алтынлар тагъажакъман, Арив опуракъ да гийип, Юзюп, майда бишлакъ йимик.

Пача шолай арив гёре, Ат къошлукъну магъа бере. Сабанчы яш шо заман Уллу гьаким боламан. Ажайып иш! Болсун шолай, Мен къалангда къалсам къолай. Тек сен магъа урмассан, Танг булан тургъузмассан. Къоймасанг, бир сыпыртарман!»

Чакъырып шонда Иван Атларын алып гете. Къолгъап силлеп, буйрукъ эте — Атлар бийий атылып, Абдал йырлай къаст къылып. Тонкъу тай бийий бир якъда, Тобугъун уруп чакъ-чакъда. Гёргенлер гьайран къалар. Шо арада агъалар Атланы акъчасын ала, Тигип, белбавуна сала, Аз-маз зат да къагъалар, Къайтмагъа деп чыгъалар.

Акъчаны тенг бёлюп уьйде, Уьйленелер арив кюйде. Астаракъ оьмюр сюре, Иванны да эсгере. Биз оланы къоюп, къайтып, Янгыдан ёмакъ айтып Халкъланы йыбатайыкъ, — Иванны да айтайыкъ! Пачалыкъны аранын Нечик сакълай аваным, Басдырыкъ ол нечик болгъан, Нечик, къайда юхлап къалгъан, Бийдаякъны нечик тутгъан, Къызны нечик къыпыйтгъан, Нечик тапгъан ол юзюкню, Эллей туруп савлай кёкню. Гюнню юртуна етген, Балыкъгъа кёмек этген, Нечик къутгъаргъан ол энни Ютулгъан оттуз гемени, Къазанларда къайнамай Нечик болгъан ол дайдай, Сёз шо гьакъда, къысгъача, Нечик болгъан ол пача.