Yomaqlanı yomağı
Ayawlu yaşlar! Sawlay dünyada sizin uçun yazılğan köp ariw yırlar, xabarlar, yomaqlar, köp tiziw kitaplar bar. Şolanı arasında «Konök-gorbunok» degen yomaq lap da tiziwlerinden sanala. Şo sayalı bu yomaqnı dünyanı köp tillerine göçürgenler. Qumuq tilge hali bolğunça göçürülmegen «Konök-gorbunok» hali «Tonqu tay» degen at bulan qumuqça çığıp, qumuq yaşlağa gele. Baliki, yaşlar, siz de bu bek hünerli wa haqıllı tayğa öz atlarığıznı tağarsız, başğa atlar oylaşarsız. Şo haqda yazıp yibersegiz, bek ariw görer edik.
«Konök-gorbunoknu» yaşdan berli men de, yaşlar, sizin yimik köp süydüm wa bizin tilge göçürüp, qumuq «Tonqu tay» etip sizge beremen. Şoğar minip muradlarığızğa yetigiz.
Munu qumuq tilge göçürme neçik esime geldi?
Pötür Pawlowiç Yerşow orus xalqnı yomaqların alıp, hali sawlay dünyanı iñ tiziw, iñ yaxşı kitabına sanalağan «Konök-gorbunok» degen yomaqnı yaratğan. Giççi zamanımda men de şonu oxup, «Tonqu tayğa» köp kerenler mingenmen, şoğar minip bulutlağa çıqğanman, dünyanı bir başına uçğanman, deñizleni tübüne yetip, cawhar taşlar tapğanman… Özünü lap asil umutuna yimik. Tonqu tayğa da minip, nasibine yetme umut etmegen yaş yoqdur.
İwanpaw-temtek dep aytılsa da, bu yomaqda ol bek tiri, adilli, yaxşı yaş. Ol tüzlüknü wa gertini süye, adamlağa qulluq etme talpına.
Men de oylaşdım: nege bizin qumuq yaşlar bu yomaqnı qumuq tilinde oxup bolmay, nege qumuq yaşlar Tonqu tayğa minme bolmay?
Bolabız! Bolabız! — dep yaq-yaqdan köp yaşlar qıçırıp yiberdi. — Göçür şonu bizin tilge, tileybiz!
Bola busağız, muna sizge Tonqu tay dep, men şo tiziw yomaqnı göçürüp, yaşlağa Tonqu taynı beremen: Minigiz, nasipli boluğuz, yaşlar!
Muhammat Atabay