Uzunluq
Uzunu – uzun, geñi – geng. Dünya topğa teppe-teñ. Düym de bar, hız de bar, Bürtük de bar lap da tar.
Mualim:
Hıizim, hıizam hızıinnaw✻ Hız uzunun bilannaw✻?
Mutalim:
– Şo da nedir bilmege! Hız uzunu 2.54 millimetrge (mm) teñdir. (1 hız = 2.54 mm).
Mualim:
– Dullu-dullu dünyada düym degen ne ölçew?
Mutalim:
– Düym (düyümlük) – 2.54 santimetrge teñ yada 10 hızge teñ. (1 düym = 2.54sm = 10 hız.)
Mualim:
– Bürtüknü çü bilmeysen?
Mutalim:
– Bürtük (tüyür) 0.254 millimetrge (mm) teñdir – Nege dağı bilemen! (1 bürtük = 0.254mm).
Mualim:
– Fut?
Mutalim:
– 1 fut – 30.5 santimetrge yada 0.305 metrge teppe-teñ ölçewdür (1 fut = 30.5 sm = 0.305 metr).
Mualim:
– Bir süyem?✻
Mutalim:
– 16-17 santimetr.
Mualim:
– Bir qarış?✻
Mutalim:
– Bir qarışı? – 20 santimetrge yuwuq aralıq (1 qarış = 20 sm).
Mualim:
– Bir qari?✻
Mutalim:
– 48.8 sm yada 2 werşokdan biraz artıq (1 qari = 48 = 11 werşok).
Mualim:
– Bir werşok?
Mutalim:
– 4.445 sm.
Mualim:
– Qulaç?✻
Mutalim:
– 1 qulaç 1 metr de 40 santimetrden biraz artıq uzunluq ölçew.
Mualim:
– Bir werşok?
Mutalim:
– 1 werşok = 4.445 santimetrge (sm) teñ.
Mualim:
– Bir arşın?
Mutalim:
– 1 arşın = 0.71 metr yada 16 werşok.
Mualim:
– Xan arşın?
Mutalim:
Şo da bol ar = 22.5 werşok.
Mualim:
– Bir sajen?
Mutalim:
– 1 sajen bolar sağa 2.13 metr, yada 3 arşın.
Mualim:
– Deñiz sajen?
Mutalim:
– 1 deñiz sajen bolar 1.83sm.
Mualim:
– Bir çaqırım? (wörsta).
Mutalim:
–1 çaqırım = 500 sajen, yada = 1 miñ metrden 30 sajenge artıq.
Mualim:
– Bir kilometr?
Mutalim:
– 1000 (bir miñ) metr. (1000m = 1 km.)
Mualim:
– Bir metr?
Mutalim:
– 10 desimetr (dm) (1 metr = 10 dm.)
Mualim:
– Bir desimetr?
Mutalim:
1 desimetr = 10 sm.
– Tutum – uzunluğunu, gengligini wa biyikligini qadar (gölem ölçewler).