Bessoyuznıye slojnıye predlojenya s odnotipnımi çastämi
Bessoyuznıye slojnıye predlojenya s odnotipnımi çastämi xarakterizuütsä yasno wırajennoy pereçislitelnoy intonasiyey i odinakowımi pauzami mejdu nimi. W nix soobşayetsä o yawlenyax i sobıtyax, proisxodäşix odnowremenno ili sowmestno. Takiye predlojenya sostoyat iz dwux i boleye predikatiwnıx çastey.
Grammatiçeskim pokazatelem otnoşeniy odnowremennosti i sowmestnosti yawläyetsä sowpadeniye wido-wremennıx form glagolow-skazuyemıx: Ot barğan sıyın güçlene, yalın geterile (K.Abukow) «Ogon wse usiliwayetsä, plamä podnimayetsä». Qorğaşınday awur butlarım quwday yeñil boldu, qawşalğan qarqaram quşday alğa talpındı (K.Abukow) «Moi täjelıye, slowno swinsowıye, nogi stali legkimi, podobno puxu, ustaloye telo ustremilos wpered, slowno ptisa».
Bessoyuznıye slojnıye predlojenya, sostoyaşiye iz dwux i boleye odnotipnıx çastey, mogut wırajat znaçeniye wremennoy posledowatelnosti sobıtiy, yawleniy, faktow. barğan sayın yarıq bola, şahar arekden görünegen bola (M.Yahyayew) “Postepenno swetayet, izdaleka naçinayet widnetsä gorod”.
Bessoyuznıye slojnıye predlojenya rassmatriwayemogo tipa mogut imet znaçeniye sopostawlenya: Salamatlıq saqlağan abur alır, awliya söylegen kabur alır (folk.) «Xranäşiy skromnost poluçit uwajeniye, goworiwşiy gluposti poluçit mogilu». Tüşge yuwuq bolup bara – kömek gelmey (M.Yahyayew) «Priblijayetsä polden – pomoş ne idet».