Obstoyatelstwo priçinı
Obstoyatelstwo priçinı oboznaçayet priçinu sowerşenya deystwiya, wırajennogo glagolom.
Prostoye obstoyatelstwo priçinı wırajayetsä sleduüşimi slowoformami:
1) suşestwitelnım, prilagatelnım ili priçastiyem w datelnom padeje: Gün salqınğa ot oʼsmey «İz-za xoloda trawa ne rastet». Baliki, olardan çağı giççige bolma yaray (M.Yahyayew) «Wozmojno, potomu, çto ona moloje ix». Birçe işleygenge bir zat da aytmay qoyğan edim (Z.Atayewa) «Tak kak rabotayem wmeste, ya niçego ne skazal»;
2) imenem deystwiya w isxodnom padeje: Tatuw süyünmekden qıçırıp yiberdi (M.Yahyayew) «Tatuw zaplakala ot radosti». Qabunmaqdan Abuş olturup yıladı (İ.Kerimow) «Ot wozbujdenya Abuş sel i zaplakal»;
3) deyepriçastiyem na -p: Kawlanıp barı zatnı unutup qalğan busam yaray (K.Abukow) «Obodriwşis, widimo, ya zabıl pro wse». Yığılıp ayağın awurtdurğan «Upaw, nawredil sebe nogu».
Sostawnoye obstoyatelstwo priçinı mojet bıt wırajeno:
1) imenem deystwiya, mestoimeniyem ili priçastiyem proşedşego wremeni s poslelogami sayalı, sebepli: Geçikgeni sayalı Alige uyalma tüşdü (İ.Kerimow) «Ali zasmuşalsä za to, çto opazdal». Zwonok bolğannı bilmegen sebepli ol birinçi darsğa yetişip bolmadı (İ.Kerimow) «Za to, çto on ne znal o tom, çto bıl zwonok, on ne uspel na perwıy urok». Sen sayalı tügülmü meni şulay azğanım (iz pesni) «Razwe ne iz-za tebä ya tak silno poxudel»;
2) deyepriçastnım oborotom: Günnü issisine çıdamay, hawçu terekni tübüne girdi (M.Abukow) «Buduçi ne w sostoyanii wıderjat caru na solnse, oxotnik stal w teni derewa». Sözüñe tıñlamay, aytğanıñ etmey, neçeler namusğa qurban getgenler (A.Suleymanow) «Ne sluşayas tebä, ne delaya to, çto tı goworiş, skolko lüdey stalo certwoy sowesti»;
3) priçastiyem proşedşego wremeni s poslelogom sayın: …Kız tügül, yulduz, görgen sayın görme süyemen (iz pesni) «Ne dewuşka, a zwezda, skolko bı ni widel, wse bolşe xoçu widet». Çaq busa barğan sayın buzuqlaşa (S.Toqbolatow) «A pogoda s kajdım dnem uxudşalas;
4) imenem deystwiya w naprawitelnom padeje s poslelogom göre: Sinoptikler bildiregenge göre, çaq tañala açıq bolajaq («Yoldaş») «Po prognozam sinoptikow zawtra budet yasnaya pogoda»; Boran başlanıp qalğanğa göre, olar Ulanxolda qalğan ediler (M.Abukow) «Poskolku naçalsä uragan, oni ostalis w Ulanxole».
Obstoyatelstwo priçinı yawläyetsä oçen podwijnım wtorostepennım çlenom predlojenya: ono mojet upotreblätsä prepozitiwno pered podlejaşim i pered skazuyemım. Yego mestopolojeniye wseselo zawisit ot xaraktera konteksta i kommunikatiwnogo naznaçenya sintaksiçeskoy konstruksii.