Deyepriçastiye na *-ğandoq*
Aff. -ğandoq, -gendoq yawläyetsä slojnım, sostoit iz aff. priçastiya -ğan, -gen, aff. mestnogo padeja -da, -de i usilitelnoy çastisı -oq (ğan+da+oq < ğandoq, gen+de+oq < gendoq). Stäjeniye glasnıx pri ix steçenii w rezultate soyedinenya osnow ili morfem s naçalnımi glasnımi dlä kumıkskogo yazıka yawläyetsä obıçnım yawleniyem: alğanda + oq > alğandoq «kak tolko wzäl», gelgende+oq > gelgendoq «kak tolko prişel», görgende + oq > görgendoq «kak tolko uwidel»; sr. takje: qara at > qarat «woronoy kon», ana aytdı > anaytdı «mat skazala».
Deyepriçastiye na -ğandoq wırajayet deystwiye, wsled za kotorım proisxodit ili naçinayetsä deystwiye, wırajennoye drugoy formoy glagola: Aşap bitgendoq, olar şkolağa alğasadılar (M.Xangişiew) «Kak tolko pokuşali, oni pospeşili w şkolu». Üyge girgendoq, sukaranı başın açdı (M.Abukow) «Kak tolko on woşel w komnatu, otkrıl krışku çaşki”. Men çi xari görgendoq da tanıdım (M.Yahyayew) «Ya-to uznal srazu, kak tolko uwidel».
Wremennoye znaçeniye deyepriçastiya na -ğandoq polnostü zawisit ot wremennogo znaçenya osnownogo glagola: Art bergendoq, unuta (Ş.Alberiyew) «Zabıwayut, kak tolko rasstanutsä». Abzarğa girgendoq, adamlar podwalğa çapdı (M.Abukow) «Kak tolko woşli wo dwor, lüdi pobejali w podwal».
Otrisatelnaya frorma deyepriçastiya na -ğandoq upotrebläyetsä redko.